2 не

етіп алған екі газдың массаларының катынасы, олардың молекулалык
массаларының катынасындай болады:
т М
m i M i
мұнда т — бір газдың, т\ — екінші газдың массалары, М мен
Мі — солардын. молекулалык массалары.
Қөлемдерін бірдей етіп алған екі газды бірдей жағдайда өлшегендегі
массаларының катынасы сол газдың біреуінің екіншісімен
с а л ы с т ы р ғ а н t ы ғ ы з д ы ғ ы деп аталады.
Тығыздыкты D мен белгілесек, жаңағы жазылған тендеу мынадай
түрге көшеді:
одан
M = D-Mi
яғни, газдын молекулалык массасы, баска газбен салыстрғандағы
тыгыздыгымен, сол баска газдын молекулалык массасынын
көбейтіндісіне тең.
Іс жүзінде газдардың тыгыздыгын не сутекпен немесе ауамен
салыстырып табады, ал сутектің ыкшамдап алынган молекулалык
массасы 2, ауаныкі 29, сонда молекулалык массаны есептеп
шығарудың формулалары мынадай болады:
M = 2-D (сутек аркылы) (3)
M = 29-D (ауа аркылы)
1-мысал. Аммиактын, сутек аркылы табы лған ты ғызды ғы 8,5 молекулалык
массасын табу керек.
М = 2 - D = 2 • 8,5 = 17
2-мысал. Бір газдын ауа аркылы табылған ты ғызды ғы 1,17 молекулалык
массасын табу керек.
М = 2 9 - 1,17 = 34
Б ір а к біз газдын молекулалык массасын табу үш ін белгілі бір кѳлемін
алып ѳлшегенде калыпты жағдайдан баска ж ағдайда өлшейміз, ондайда газдын
көлемі, әрине, калыпты ж ағдайдағы дан (0°С және 101,325 кП а ) баскаш а, оның
калыпты ж ағдайдағы көлемін білу үш ін Бойль-М ариот пен Гей-Л ю ссакты ң
заңдарын біріктірген К л а п е й р о н (1834 ж .) тендеуін пайдаланады.
р ү = _ Р ^ ° - . Т (4)
Р мен V тәжірибе жағдайы ндағы , Po мен Vo — калыпты ж ағдайдағы газдын
кысымы мен көлемі, Т — абсолют температура. М үнан калыпты ж ағдайдағы
көлем есептеліп шығарылады:
P -V -2 7 3
V° - р0т (5)
Егер бұл тендеуді (4) бір мольге ш ағаты н болсак, ол ка й газды ң болмасын
бір молі 0 ° С пен 760 мм бірдей көлем алатын болғандыктан, мұндағы
32