You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
I<br />
Реакция кезіңде тотығу дәрежесі өзгеретін элементтерді тауып,<br />
олардыц үстіне жазамыз:<br />
H2S 2 + KMnÖ4 + H2S04^ S + M nS04 + k2s o 4 + h 2o<br />
Тотықтырғыш пен тотыксыздандырғышты тауып, тотығу жэне<br />
тотыксыздану процестерін жеке-жеке жазамыз:<br />
тотыксыздандырғыш S — 2й = 5-тотығу процесі<br />
тотыктырғыш Мп7+ + 5е = Мп = тотыксыздану процесі<br />
Тотыксыздандырғыш берген және тотыктырғыш алған электрондарды<br />
баланска келтіру үшін, олардыц тецестіру коэффициентін<br />
табады. Тецестіру коэффициентін табу екі санныц, мысалы 2<br />
мен 5-тіц ец кіші ортак еселігін аныктаудан басталады. Әдетте,<br />
оны табу үшін екі санды өзара кѳбейтіп алады 2X5 = 10, содан<br />
соц кѳбейтіндіні әрбір атомныц алған не берген электрон санына<br />
бѳліп коэффициента аныктайды. Іс жүзінде тотыксыздандырғыш<br />
берген электрон санын тотыктыргыштыц коэффициенту<br />
тотыктырғыш алған электрон санын тотыксыздандырғыштыц<br />
коэффициент! етіп, айкастырып коя салады. Егер олар ѳзара<br />
еселеніп келсе, бірдей санға бөліп кысқартып немесе кажет<br />
болса еселеп кѳбейтіп жаза береді.<br />
S2~ — 2p=S 5<br />
Мп7+ + 5е = Мп2+ '2<br />
Аныкталған коэффициенті бойынша тотығу-тотыксьіздану реакциясына<br />
катыскан атомдардыц санын тецестіріп аламыз:<br />
5H2S + 2KMn04 + H2S 04-^5S + 2MnS04 + K2S 04 + H20<br />
Реакцияға катысқан, алайда тотығу дәрежесі ѳзгермеген атомдары<br />
бар заттардыц коэффициентін осы белгілі болған коэффициенттер<br />
аркылы шығарып алады. Реакция жүретін орта — күкірт<br />
кышкылы, ол жеткілікті мөлшерде алынған, сондыктан<br />
қажетті жеріне барып косыла алады. Мэселен, тецдіктіц сол<br />
жағындағы H2S 0 4 алдындағы коэффициент 1 тец, ал реакция<br />
ѳнімдерінен 3S02+4 кажет екендігі кѳрініп түр, оны бастапкы<br />
кышкыл молекулалары береді. Сондыктан 3 деген коэффициента'<br />
H2S 04 алдына коямыз. Элі есепке алынбаған сутек атомдары<br />
бар, реакцияға кіріскен 16Н-қа сай 8Н20 шыгады. Оган кажет<br />
8 оттек атомдары 2КМп04 молекуласынан алынады:<br />
5H2S + 2КМп04 + 3H2S 0 4 = 5S + 2MnS04 + K2S 0 4 + 8Н20<br />
Осылайша реакцияга катыскан жэне одан шыккан заттардыц<br />
атомдарын түгелдей санап, ѳзара тецестіреді. Іс жүзінде химиялык<br />
реакция тецдеуін әлденеше рет кайталап жазудыц кажеті<br />
болмайды, бірден тотығу-тотыксыздану коэффициенттерін<br />
койып, калғандарын соған қарап, ойша саңап тецестіру дүрыс.<br />
Осы келтірілген реакцияныц тецдеуін еиді ионды-электронды<br />
тәсіл бойынша кайта тецестіріп кѳрейік. Ол үшін реакцияға<br />
катысатын, яғни тотығып, тотыксызданатын не байланысатын<br />
бөлшектерді ғана қалдырып, реакцияныц иондык тецдеуін<br />
жазайык:<br />
228
Change language