2 не

N a N 0 2 + N H 4Cl = NaCl + N H 4N 0 2
N H 4N 0 2 = 2H20 + N 2
3. Ауаны кыздырған мыс қиқымының арасымен өткізгенде,
ауадағы оттек мыспен косылысып қалып кояды да,' азот өтіп
шығады.
Қасиеттері. Таза азот — түссіз, иіссіз, дәмсіз, суда аз
еритін (100:2) газ. Ауадан сәл жеңілірек: 1 л салмағы 1,25 г.
Химиялык, қасиеті жағынан азот — инертті, қалыпты жағдайда
ол реакцияласпайды. Инерттілігі екі атомды молекуласынын
N2 өте беріктігіне байланысты; бұл молекуланы айыру үшін
711,2 кДж/моль энергия жұмсау керек. Азотты 3000° С дейін
қыздырғанда да молекулалык азоттьщ 0,1% ғана диссоциацияланады.
N2 молекуласынын берік болу себебі ондағы атомдар үш
байланыспен біріккен (N = N), оныц бір байланысы ст— типті,
екеуі л — типті ( 121-сурет) болады.
Азот калыпты жағдайда тек кана литиймен, ал кыздырғанда
баска металдармен жэне кейбір бейметалдармен эрекеттесіп,
тотыктыргыштык касиет кѳрсетеді, тек фтор мен оттекпен эрекеттескенде
ғана тотыксыздандырғыш болады.
Азотты электр шамдарын толтыруға колданады, бірак ауадан
алынатын азоттыц дені синтетикалык аммиак, кальций цианамйдын
синтездеу үшін жұмсалады.
§ 2. АЗОТТЫН, СУТЕКТІ Қ О С Ы Л Ы С ТА РЫ
Азоттың сутекпен бірнеше косылысы бар: аммиак N H 3 гидразин
N 2H4, азидсутек қышқылы H N 3 және бұлардыц туындылары.
Бұлардыц ішіндегі өте маңыздысы аммиак.
Аммиак. Органикалык заттардыц шіруі нәтижесінде түзіліп
бөлініп шығады, ауада эрдайым азғана мелшерде араласкан
түрде, әсіресе халык тұратын жерде болады.
Аммиакты алудыц бірнеше әдісі бар, олардыц ішінде мацыздысы,
әрі осы кезде көп колданылатыны — аммиак синтезі
деп аталатын азот пен сутекті тікелей косатын әдіс:
N 2 + 3H2=^2NH3 ' Л Н ° = —92,04 кДж/моль
Бұл тепе-тецдікті аммиак
шығатын ж акка карай ауда-
РУ үшін үлкен кысым керек;
аммиак шығатын жақтыц
реакциясы экзотермиялык
болғандыктан, жоғары температура
колайлы болмайды.
Қөп зерттеулерден кейін
колайлы деп табылған жағдайдыц
б ірі— Ю7= 1 0 8 Па,
— 500 С, К 20 жэне 121-сурет. Азот молекуласындағы
А120 3 араластырылған темір
электрон бұлттарының каптасуы
379