2 не

114-сурет. Күкіртті айдап
тазалау ға арналған пеш
о
ООО
б ц
115-сурет. Күкіртті балкытуға
арналған автоклав
темірден жасалған цилиндр. Кенге 15% су араластырып автоклавтыц
үстінен салады, астынан 140— 150° дейін қыздырған бу
жіберіледі. Үш сағаттан кейін астындағы құбырдан (2) балкыған
кукіртті ағызып қалыптарға құяды, екінші кұбырдан (3) калган
күм-топырақты шығарып, жұмысты қайта бастайды. Мұның
үздікті істейтіндігі қолайсыз, күкірттіц бағасын қымбаттатады.
Бұл екі әдіс те жер бетіндегі күкіртті алуға арналған.
3. Ж е р қойнауында балкыту (Ф раш тың әдісі). АҚШ -та күкірт
жер қойнауында 200—400 м тереңдікте кездесетіндіктен бұл әдіс сонда колданылады.
116-суретте көрсетілген бір-біріне кигізілген үш құбыр күкірт бар
жерге енгізіледі. Сыртқы ж әне ортадағы құбы рларды ң арасымен, 170° дейін
қыздырған су буын қысып айдайды, ең ішкі кұбырмен қысылған ыстық ауа жіберіледі;
сонда балкыған күкірт ішкі ж әне ортадағы құбы рларды ң арасымен
ж оғары, жер бетіне көтерілуге мәж бүр болады. Оны калы птарға кұяды, мұндай
күкіртті жіліншік (черенковая) күкірт дейді.
Косылыстар кұрамындағы күкіртті алу әдістері.
4. Термиялык айда у. Бұл әдіс Орал заводтарында
колданылады. Шахта пешін 600°-қа дейін кыздырып ішіне темір
колчеданын салады; онда өтетін реакция FeS2 = FeS + S нәтижесінде
газдармен бірге ұшып шыккан күкіртті салкындатып
барып, ажыратып алады.
5. Қүкірт диоксидін тотыксыздандыру. Түсті
металлургияда сульфидтердегі металды (мыс, мырыш, қорғасын
т- б.) алғанда ондағы күкірт, күкірт диоксиді S 0 2 түрінде, «калдық»
ретінде далаға зая жіберіліп келді. Міне, осы күкірт диоксидін
енді кызған көмірдіц үстімен өткізіп тотыксыздандырып,
■шіндегі күкіртті алатын болды:
S 0 2 + C ^ C 0 2 + S
2 S 0 2 + 2 C ^ S + 2 C 0
353