You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
миялык актив заттар, MnS2 жаратылыста минералдар құрамында<br />
кездеседі. Екеуі де қыздырса ауада жана бастайды, кышкылдар<br />
әрекетінен айрылғыш. Болаттар металлургиясында улкен<br />
мэні бар косылыстар.<br />
Ренийдіц де ReS2, Re2S7 сиякты сульфидтері бар. Фосформен<br />
марганец Мп5Р2, Мп3Р, МпР2, МпР, рений — ReP3, ReP2,<br />
ReP, Re2P фосфоридтерін түзеді.<br />
Сумен тек ұнтак түріндегі марганец, кыздырған кезде реакцияласып<br />
сутекті бөліп шығарады.<br />
§ 4. М А Р Г А Н Е Ц<br />
Марганец табигатта пиролюзит МпОг, гаусманит Мп30 4 ,<br />
браунит Мп20 3, марганец шпаты МпС03, родонит<br />
MnSi03, марганец жылтыры MnS жэне т. б. кұрамы<br />
күрделі минералдар түрінде кездеседі.<br />
Біздіц елде марганец кендері Украинада (Никополь) Закавказьеде<br />
(Чиатур), Оралда, Қазакстанда, Батыс Сібірде және<br />
баска жерлерде бар. Марганецке бай кендерден біздіц ел дүние<br />
жүзінде бірінші орын алады.<br />
Марганец алюминотермия эдісімен алынады, ондай марганецте<br />
4—6% А1, Si, Fe болады, алюминотермиялык марганец түсті<br />
металдардыц күймаларын даярлауға ұсталады.<br />
Марганецті кремнийтермия эдісімен де алады:<br />
M n02 + Si = Mn -+- S ІО2<br />
Таза марганец алу үшін оныц сульфатыныц не хлоридініц<br />
ерітіндісін электролиздейді. Сонда катодта:<br />
анодта:<br />
2Н20 + 2е = Н2| + 20Н -<br />
Mn2+ + 2e = Mn<br />
4 0 Н - — 4е = 2Н20 4-Oof<br />
Марганец — катты, жалтыраған, морт сынгыш металл; сырт Караганда<br />
темірге ұқсайды. Ауада сырты коргаушы оксид қабыршағымен<br />
капталады. Сұйык кышкылдарда оцай ериді, активтік<br />
Катарындагы орны алюминий мен мырыштыц арасында болгандықтан<br />
тұз кышкылымен, сұйык күкірт кышкылымен, шабытты<br />
реакцияласып сутекті бѳліп шығарады. Ал, азот кышкылы жэне<br />
қою күкірт кышкылымен эрекеттескенде Мп2+ ионына дейін тотыгады:<br />
3Mn + 8HN03 = 3Mn(N03)2 + 2N0 + 4H20<br />
Mn + 2H2SO4 = M nS04 + S 0 2 + гиге<br />
Салкындаткан азот кышкылында марганец, ауадағы оттектіц<br />
әсерінен түзілетін оксид-кабыршағынан да гөрі берік тыгыз<br />
Кабыршакпен капталады.<br />
Марганец металлургияда болаттардыц және күймалардыц<br />
5 5 5
Change language