Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
келген, реакция кезінде ондагы электрондар химиялык байланыс<br />
түзуге катынаспайды, сондыктан бүл металдар тек кана екі<br />
валентті.<br />
Мьірыш топшасындагы металдардыц негізгі топтагы сілтілікжер<br />
металдармен салыстырганда химиялык активтігі біраз кем.<br />
0рі негізгі топтағыдай емес, бұл топта (баска да косымша топтардағыдай)<br />
атомдык масса ѳскен сайын, металдардыц активтігі<br />
кемиді. (Активтік катарын карацыз.) Бұлардыц металдык касиеті<br />
кем болумен катар, тотыгуы да киынырақ, сумен де кэдімгі жагдайда<br />
реакцияласпайды; гидроксидтері суда ерімейді, негізділігі<br />
де кемірек, тіпті мырыштыц гидроксиді амфотерлі касиет кѳрсетеді.<br />
Бүл топтыц элементтері сырткы 2 электронын беріп сыртқы<br />
кабаты 18 электронды оц зарядты ион түзеді. Иондары түссіз,<br />
сондыктан косылыстарыныц көпшілігі түссіз. Бұлар оцай деформацияланатын<br />
анионмен кездескенде түсті косылыс түзеді. Поляризациялаушы<br />
күші Zn+ + тен H g+ + -re карай ѳсетіндіктен,<br />
сынаптыц түсті косылыстары кѳбірек. Поляризациялаушы эсері<br />
ѳсумен бірге термиялык тұрактылығы кемиді, сондыктан сы.наптыц<br />
көпт.ег.ен косылыстары кыздырғанда оцай айрылады.<br />
§ 4. МЫРЫШ<br />
Мырыш табиғатта косылыс түрінде кездеседі, ішіндегі мырышты<br />
алуга жарайтын минералдар-мырышты алдамыш және<br />
галмей.<br />
Біздіц елде мырыш кендері Қазакстанда Шығыс Қазакстан,<br />
Оралда, еліміздіц шығысында, Сібірде бар.<br />
Мырыш кендеріндегі мырыштың мөлшері аз болғандыктан,<br />
ол кенді әуелі байытып, сонан соц өткенде айтылған тәсілмен<br />
(XIV тарау, § 1) күрамындағы мырышты бѳліп алады. Таза<br />
мырыш электролиз аркылы алынады.<br />
Мырыш кѳкшіл тарткан ак .металл, калыпты жағдайда морт,<br />
Ю0-150°-та иілгіш, жайылғыш, созылғыш күйге келеді, ал 200°тан<br />
жоғары температурада кайтадан морт болады (келіге салып<br />
үгуге келеді).<br />
Ауада мырыштыц сырты оксидпен немесе негізді карбонатпен<br />
Қапталады. Ол кабыршақ оны әрі карай тотығуынан корғайды.<br />
Мырыш сумен реакцияласпайды, ѳйткені оныц сыртын бірден<br />
түзілген гидроксид корғап түрады. Мырыш кышкылдарда да,<br />
сілтілерде де ериді. Ол оныц амфотерлік касиетін кәрсетеді.<br />
Мысалы:<br />
Zn + 2НС1 = ZnCl2 + H2f<br />
Мырыштыц азот кышкылымен. әрекеттесуі тотығу-тотыксыз-<br />
Дацу реакцияларына айналады:<br />
527
Change language