Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I<br />
талдар (мысалы, С°, Si°, Н2), бейметалдардың теріс зарядты<br />
карапайым иондары, (мысалы, C1“ , В г", I- , S2” ) ѳздерініц<br />
тотығу дәрежесін арттыра алатындай кабілеті бар металдардын,<br />
он зарядты иондары, (мысалы, Ge2+, Sn2+, Сг3+) кұрамында<br />
аралык тотығу дәрежесіне ие атомдары бар, күрделі иондар мен<br />
молекулалар колданылады. Мысалы, S 02~ 3, NO” 2, Мп02” 4,<br />
SnCl2, FeS04, N2H4, Н3РО3. Техника мен лабораториялык<br />
жұмыстарда жиі колданылатын аса маңызды тотықсыздандырғыштардын<br />
катарына мына тѳмендегілер жатады:<br />
Кѳміртек С пен кѳміртек (II) оксиді СО-металлургияда<br />
оксидті кендерден металл алуға, кейбір активтігі аз металды<br />
ерітінділерінен бѳлуге жұмсалады; темір, мырыш, алюминий<br />
жэне калайы — органикалык заттарды өндіруде, әсіресе, нитрокосылыстарды<br />
тотыксыздандыруға кажет; кукіртті кышкыл<br />
H2SO3 жэне онын тұздары Na2S0 3 , ЫаНБОз-анорганикалык<br />
жэне органикалык заттарды ѳндіруде, фотографияда, мата ѳнеркэсібінде<br />
т. б. жерлерде колданылады; натрий сульфиді ЫагБ<br />
органикалык ароматты нитро-жэне азокосылыстарды тотыксыздандырады;<br />
натрий тиосульфаты МагЭгОз-бояу ісінде қажет,<br />
металл куйдегі натрий-титан топшасының элементтерін бос күйде<br />
бөліп алуға жұмсалады; атом күйіндегі-сутек-лабораториялык<br />
жұмыстар кезінде жиі колданылады; электр тогы-электролиз<br />
процесініц жүргізуші күші, оның аркасында көптеген металдар<br />
алынады. Тотыктырғыш ретінде күшті бейметалдар (Ғ2, С12,<br />
Вг2, І2, 0 2, Оз) кұрамында жоғары тотығу дәрежесі бар элементтердің<br />
атомы кіретін күрделі иондар (N 0~3, S 0 2_4, СЮ” 4,<br />
МпО~4, Сг02_4, Сг20 2~7, Ғе02_4) жогары валентті оксидтер<br />
(РЬ02, S 0 3, СгОз, Мп20 7), пассив металдардын иондары<br />
(Aq+ , Au+ , Cu2+). т. б. колданылады. Олардын ішіндегі аса<br />
маңыздылары мыналар:<br />
Оттек — металлургия жэне химия өнеркәсібінін. басты тоть(ктырғышы,<br />
жеке күйінде де, эрі баска газдармен коспа түрінде де<br />
жұмсала бёреді; озон-оттектен де күшті тотыктырғыш, кѳптеген<br />
бояғыш заттарды ағартып, толып жаткан анорганикалык заттарды<br />
тотыктырып, суды жэне ауаны зарарсыздандыруға кажет:<br />
калий пермаганаты КМп04 кѳптеген анорганикалык жэне органикалык<br />
заттарды тотықтыратын күшті тотыктырғыш; азот N,<br />
күкірт S, дихром қышкылы-бос күйіндегі металдар мен металл<br />
еместерді, күрделі анорганикалык жэне органикалык сан алуан<br />
заттарды тотыктыратын жиі колданылатын реагенттер; сутек<br />
пероксиді-жұмсак тотыктырғыш, сүйек, сабан, тері, бояуларды<br />
ағартады, медицинада дезинфекцияға кажет.<br />
Бүл келтірілгендерден баска да жиі колданылатын тотыксыздандырғыштардың<br />
катарына фосфорлы Н3РО3 , құмырска<br />
НСООН қышкылдарының ѳздері мен тұздары, спирттер, альдегиттер,<br />
глюкоза жатады, сол сиякты тотыктырғыштардын катарына<br />
хлорлау кышкыл НСЮ3 жэне оның тұздары, қорғасын<br />
диоксиді, марганец диоксиді, галогендер, калий жэне натрий<br />
гипохлоридтері NaClO, КСЮ, мен гипобромиттері NaBrO,<br />
231
Change language