Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
н 20 Ң- Fe = FeO + Н2<br />
Н20 + ЗҒеО = Ғе30 4 + Н2<br />
АН0 = — 37,2 кДж/моль<br />
АН° = — 69,8 кДж/моль<br />
Бұл реакцияда алынған су буыныц жартысы ғана сутекке<br />
айналады. Мына шыққан темір қағын су газымен эрекеттестіргенде,<br />
жаңағы жазылған реакциялар кері жүріп, темір алынып,<br />
ол кайтадан іске қосылады:<br />
Ғе30 4 + 4СО = ЗҒе + 4С02<br />
Ғе30 4 + 4Н2 = ЗҒе + 4Н20<br />
Бұл тәсілмен сутекті алу үздікті процесс болуы, су буының<br />
жэне су газыныц артык шығыны жэне оныц үстіне алынған сутектіц<br />
керектідей таза болмауы, бұл тэсілді экономика жағынан<br />
колайсыз етеді.<br />
Соцғы 10— 15 жылда кец қолданылыгі келе жатқан әдістіц<br />
бірі сутекті метаннан алу. АҚШ-та аммиак синтездеу үшін жұмсалатын<br />
сутектіц 70 процентіне жуығы метаннан алынады. Совет<br />
Одағында табиғи газдар көп, жыл сайын олардыц өндірісі<br />
өсуде. Табиғи газдардыц кейбіреулерінде 90—99%, кокс газдарыда<br />
25—30% метан болады, көмірді шала кокстегенде де ішінде<br />
метаны көп газдар шығады, метан мүнай өндірісінде де шығатын<br />
газдар коспасында болады.<br />
Метандағы сутекті түрліше әдіспен алады:<br />
1) метанды крекингілеу (қыздырып айыру):<br />
СН4 = С + 2Н2<br />
АН° = 70,7 кД ж / моль<br />
Метанды ішін отка берік кыш калыппен толтырған пештерде<br />
крекингілейді. Бүл процесс екі сатыда өтеді. Бірінші сатыда<br />
метанды ауамен араластырып, тұтандырып пештіц ішін 1 100 градуска<br />
дейін кыздырады. Екінші сатыда пешке метанныц өзін<br />
ғана жібереді, осы кезде жоғарыда жазылған эндотермиялык<br />
реакция жүре бастайды, пеш 900°-ка дейін дейін суыған кезде оны<br />
кайтадан қыздыра бастайды.<br />
Крекингтен шыккан сутекті аралас шыккан — метан, көміртек<br />
оксиді мен диоксиді, ацетилен, этилен, нафталйн тағы басқаларынан<br />
тазартады.<br />
Крекинг процесі нәтижесінде сутекпен бірге күйе шығады.<br />
Кейде, крекингті сутек алу емес, күйе алу үшін ғана жүргізеді.<br />
2) Метан мен су буыныц әрекеттесуі:<br />
CH4-f H20 = C0 + 3H2<br />
AH° = 205,8 кДж/моль<br />
3) Метанныц кѳміртек диоксидімен, не болмаса кѳміртек<br />
диоксиді жэне су буы коспасымен эрекеттесуі:<br />
СН4 + С 02 = 2СО + 2Н2 АН° = 251 МДж/моль<br />
немесе ЗСН4 + С 02 + 2Н20 = 4С0 + 8Н2 АН° = 663,5 кДж/моль<br />
4) Метанныц оттекпен эрекеттесуі:
Change language