herkese lâzım olan îmân - cubuklukoyu

keğin muhakkak dört kadınla evlenmesini emr etmemiş, buna ancakizn vermişdir. Ya’nî, birden fazla kadınla evlenmek, farz değildir,sünnet de değil ancak mubâhdır. Mehmed Zihni efendi“rahime-hullahü teâlâ” (Ni’met-i İslâm) kitâbında, Münâkehâtkısmına başlarken diyor ki, (Kadını boşamak ve dörde kadar evlenmek,islâm dîninde vâcib değildir. Mendub da değildir. İhtiyâcolduğu zemân izn verilmişdir. Erkekler, birden fazla kadın almağaemr olunmadıkları gibi, kadınlar da bunu kabûl etmeğe mecbûrdeğildirler). Hükûmet mubâh olan birşeyi yasak ederse, buşeyi yapmak mubâh olmakdan çıkar, harâm olur. Çünki müslimân,kanûna karşı gelmez, suç işlemez. Müslimân, kendine vebaşkalarına zararı dokunmıyan insan demekdir. Ayrıca, bir erkeğinikinci bir kadın alabilmesi için, bu husûsda birinci karısınınhak ve hürriyyetini koruyan ekonomik ve sosyal şartlar vardır.Sonradan alacağı kadınların da, ayrıca hakları vardır. Bu şartlarıhâiz olmıyan ve kadınların haklarını yapamıyacak olanın birdenfazla evlenmesini islâmiyyet yasak etmekdedir. Ayrıca, birinci kadınıngönlünü hoş etmesi için ikinci kadınla evlenmekden vazgeçmeside sevâbdır. Bundan başka, bir müslimânı, ya’nî birinci kadınıincitmek harâmdır. Yirminci asrda milletleri saran geçim sıkıntısıiçinde, çok erkek bu şartları hâiz değildir. Bunun için, şimdiböyle erkeklerin ikinci bir kadınla evlenmesinin câiz olmıyacağıâşikârdır. Örf ve âdete tâbi’ olan ahkâmın, zemâna göre değişebileceğiniİslâm dîni kabûl eder ve bugün müslimânların tekzevcesi vardır.Bu husûsda biraz da diğer memleketleri ve dinleri inceliyelim:Hıristiyanların ve yehûdîlerin kabûl etdikleri Tevrât ya’nî (Ahd-iatîk)de, Tekvînin otuz, Tesniyenin yirmibir ve İkinci Samuelinikinci bâblarında birkaç kadınla evliliğe izn verilir. Dâvüd ve SüleymânPeygamberlerin “aleyhimesselâm” birçok zevcesi ve câriyelerivardı. Doğu Roma İmperatörlerinin dâimâ birkaç karısı olduğugibi, eski Alman imperatörlerinin, meselâ Friedrich Barbarossanın(1152-1190) üç, dört karısı vardı. Eskimolarda erkek, karısınıniznini almak şartıyla ikinci bir eş alabilir. Amerikada 1830yılında kurulan Mormon hıristiyan mezhebi, bir erkeğin birdenfazla kadınla evlenmesine izn vermekdedir. (Ancak şimdiki Amerikankanûnları bunu yasaklamışdır.) Japonyada, bugün dahî birerkek birkaç kadınla evlenebilir.Demek oluyor ki, İslâm dînini, (Birkaç kadınla evlenmeğemüsâ’ade ediyor) diye ayblamak çok büyük haksızlıkdır. Çünkibirçok memleketler ve dinler, birkaç kadınla evlenmeği kabûl et-– 111 –