herkese lâzım olan îmân - cubuklukoyu

ine kat’iyyen mâni’ olmamışlardı.Hıristiyan İspanyollar, görülmemiş bir vahşet ile müslimân veyehûdîleri yok etdikden sonra, bu şâheser câmi’i yıkmağa başladılar.Önce minârelerdeki altın ve zümrüdle işlenmiş nar şeklindekibaşlıkları indirerek yağma etdiler. Bunların yerine âdî taşdan yapılmış,güyâ melek şeklinde çirkin başlıklar koydular. Tavandakio haşmetli, güzel tahta süsleri sökdüler. Yerdeki güzel mermerlerikırıp parçaladılar. Yerlerine âdî taşlar dizdiler. Dıvarlardaki bütüngüzel süslemeleri yerle bir etdiler. Sütunları yıkmağa çalışdılar.Fekat, ancak bir kısmını devirebildiler. Geri kalan sütunlarıâdî kireçle badana etdiler. Yıkılan sütunlar, yüzlerce idi ve câmi’iniçinde büyük bir mermer yığını hâlinde serilmiş, kalmışdı. 20 kapıdançoğu taşlarla örülerek kapatıldı. Nihâyet, en son bir vahşeteseri olarak, 929 [m. 1523] senesinde câmi’in içine bir kilise yapmağakarâr verdiler. Bunun için, o zemân İspanya ve Almanyaİmperatörü olan 5. ci Karlosdan [ya’nî Almanya imperatoru beşinciCharles Quint’den (906-966 [m. 1500-1558])] izn istediler.Charles Quint, bu teklîfi evvelâ red etdi. Fekat, müteassıb kardinalleronu mütemâdiyen sıkışdırıyor, din uğruna bu işin muhakkakyapılması îcâb etdiğini savunuyorlardı. Bunların başında çokbüyük nüfûzu olan kardinal Alonso Maurique bulunuyordu. Bukardinal, aynı zemânda papayı da bu iş için kandırmışdı. Papanında câmi’in kiliseye çevrilmesini arzû etdiğini gören Charles Quint,bu işe muvâfakat etmek zorunda kalmışdı. Kilise yapmak için, birçoksütunlar dahâ yıkıldı ve câmi’de kalan sütun sayısı 812 ye kadardüşdü. Ya’nî, en azdan 600 kıymetli mermer sütun yıkıldı. Yapılankilise, câmi’in ortasında haç şeklinde 52x12 metre eb’âdındaçirkin bir binâ olarak kendini gösterdi. Charles Quint, bizzat Kurtubayagelerek bu kiliseyi gördü. Çok üzüldü, (Yapdığınız vahşetigörünce, size bunun için izn verdiğime çok pişmân oldum. Dünyâdabir benzeri bulunmayan, bu güzel eseri böylece tahrîb edeceğinizibilseydim, size müsâ’ade etmez ve hepinizi cezâlandırırdım.Yapdığınız bu çirkin kilise, eşi her yerde bulunan âdî bir binâdanibâretdir. Hâlbuki, bu haşmetli câmi’in bir nazîrini yapmak imkânıyokdur) dedi. Bugün bu haşmetli binâyı ziyâret edenler, harâbolmasına rağmen, İslâm mi’mârîsinin bu büyük eserinin güzelliği,büyüklüğü karşısında hayrân kalmakda, ortada bir cüce gibi görünenkilisenin hâline acımakda ve böyle bir haşmetli eserin bu hâlegelmesine müteessir olmakdadırlar.) Spaneienden terceme temâmoldu.– 388 –