herkese lâzım olan îmân - cubuklukoyu

Endülüs islâm devletini kuran birinci Abdürrahmân bin Muâviyebin Hişâm bin Abdilmelik “rahime-hümullahü teâlâ”, Kurtubadaçok büyük bir câmi’ yapdırmak istedi. Bu câmi’in Bağdâddabulunan câmi’lerden dahâ büyük, dahâ güzel ve ihtişâmlı olmasınıistiyordu. Kurtubada bu işe en uygun arsayı seçdi. Arsa bir hıristiyanaâid idi. Bu adam, arsası için çok para istedi. Çok âdil birhükümdâr olan birinci Abdürrahmân, isterse, zorla bu arâzîyi alabilirken,kat’iyyen böyle bir yola başvurmadı. Aksine, hıristiyansâhibine istediği parayı ödedi. Hıristiyanlar, bu para ile kendilerineüç küçük kilise yapdılar. Câmi’in yapılmasına 169 [m. 785] senesindebaşlandı. Abdürrahmân, günde birkaç sâat binâ inşaâtında,bir amele gibi çalışıyordu. İnşaât malzemesi, doğunun birçokyerlerinden getirtildi. Tahta kısmlar için Lübnanın en mükemmelağaçları, mermer kısmlar için, doğunun birçok yerlerinden renklimermerler, Irakdan ve Sûriyeden kıymetli taşlar, inci, zümrüd, fildişi,bu arâzîye yığıldı. Her şey çok güzel ve çok boldu. Câmi’, ihtişâmlıbir binâ hâlinde yavaş yavaş yükselmeğe başladı. BirinciAbdürrahmânın ömrü, câmi’in bitdiğini görmeğe yetmedi. 172 [m.788] senesinde vefât etdi. Ondan sonra hükümdar olan oğlu Hişâmve torunu birinci Hakem “rahime-hümallahü teâlâ”, câmi’intemâmlanmasına gayret etdiler. Câmi’, 10 senede temâmlandı.Fekat, bundan sonra, her sene bir parça ilâve edilerek, en son şeklini,380 [m. 990] senesinde, ya’nî ancak 205 sene sonra aldı. İkinciHakem 366 [m. 976] da câmi’e altından bir minber yapdırdı. İşte,böylelikle bu câmi’ pek mu’azzam, pek haşmetli ve son derecedegüzel bir eser olarak ortaya çıkdı. Câmi’, 120x135 metreeb’âdında ve müstatil [dikdörtgen] şeklinde idi. İki (kolu) birazileriye doğru uzanıyor. Bu kolların uzunluğu 135 metreyi buluyordu.Bu uzanan iki kolun binânın esâs gövdesinden çıkan kısmlarıarasında bir açık avlu meydâna gelmişdi. Câmi’in içinde, her biri10 metre yüksekliğinde 1419 sütun bulunuyordu. Bu sütunlar dünyânınen mükemmel mermerlerinden yapılmışdı. Sütunların tepelerindekikemerler, birkaç renkli mermerden parça parça olarakmeydâna getirilmişdi. Câmi’e girince, insanın gözü bu sütun ormanındagayb oluyordu.Mermer sütun başlıklarına bakanlar, bu güzellik karşısındahayrân kalıyordu. Câmi’e giren herkes, âdetâ büyüleniyordu. Bukadar güzellik, o zemâna kadar dünyânın hiçbir yerinde görülmemişdi.Câmi’in, 20 kapısı vardı. Kapıların önünde, özel portakal bağ-– 386 –