herkese lâzım olan îmân - cubuklukoyu

Osmânlı Devletinde rus sefîri olarak uzun seneler çalışan İgnatiyef,hâtıralarında, sultân ikinci Mahmûd “rahime-hullahü teâlâ”zemânında, 1237 [m. 1821] de rum isyânının baş plânlayıcısı, PatrikGregoryus’un rus çarı Aleksandra yazdığı mektûbu açıklamakdadır.Mektûb ibret vericidir:(Türkleri maddeten ezmek ve yıkmak imkânsızdır. ÇünkiTürkler, müslimân oldukları için çok sabrlı ve mukâvemetli insanlardır.Gayet mağrûrdurlar ve izzet-i îmân sâhibidirler. Bu hasletleri,dinlerine bağlılıklarından, kadere rızâ göstermelerinden,an’anelerinin kuvvetinden, pâdişâhlarına [devlet adamlarına, kumandanlarına,büyüklerine] olan itâ’at duygularından gelmekdedir.Türkler zekîdirler ve kendilerini müsbet yolda yönetecek reîsleresâhib oldukları müddetçe de çalışkandırlar. Gâyet kanâ’atkârdırlar.Onların bütün meziyyetleri, hattâ kahramanlık ve şecâ’atduyguları da geleneklerine olan bağlılıklarından, ahlâklarınıngüzelliğinden ileri gelmekdedir.Türklerde evvelâ itâ’at duygusunu kırmak ve ma’nevî râbıtalarını[bağlarını] kesretmek [parçalamak], dînî metanetlerini [sağlamlığını]za’fa uğratmak [zayıflatmak] îcâb eder. Bunun da en kısayolu, an’anât-i milliyye [millî geleneklerine] ve müslimânlığauymıyan hâricî fikrler ve hareketlere alışdırmakdır.Müslimânlıkları sarsıldığı gün, Türklerin kendilerinden şeklençok kudretli, kalabalık ve zâhiren hâkim kuvvetler önünde zaferegötüren asl kudretleri sarsılacak ve maddî vâsıtaların üstünlüğüile yıkmak mümkin olabilecekdir. Bu sebeble, Osmânlı Devletinitasfiye için, mücerret olarak harb meydânındaki zaferler kâfî değildir.Hattâ, sâdece bu yolda yürümek, Türklerin haysiyyet vevakârını tahrik edeceğinden, kendilerini anlamalarına sebeb olabilir.Yapılacak olan, Türklere birşey hissetdirmeden, bünyelerindekidînî tahrîbi temâmlamakdır.)Bu mektûb ders kitâblarında ezberletilecek kadar mühimdir.Mektûbda ibret alınacak çok şey varsa da, en önemlisi, Türkleriyabancı fikr ve âdetlere alışdırmakdır. Bu hedefe batının inanç,moda ve ahlâksızlıklarını taklîde alışdırmakla ulaşılır. Bunun için,Mustafâ Reşîd pâşa, mason olunca, Londradaki müstemlekelernezâretinden aldığı emre uyarak, ba’zı vilâyetlerimizde, fransızcave ingilizce kolejler açdı. Buralara mason öğretmenler getirdi. İslâmınbüyük düşmanı olan nefs-i emmârenin istediği şeylere ilericilikdenildi. İslâmiyyetin yasak etdiği bu kötü şeyler hüner sayıl-– 116 –