herkese lâzım olan îmân - cubuklukoyu

den dahâ lüzûmludur. İslâmiyyetde en kıymetli şey, takvâdır. Dînintemeli, takvâdır. Vera’ ve takvâ, harâmlardan kaçınmak demekdir.Harâmlardan temâmen kaçınabilmek için, mubâhlarınfazlasından kaçınmalıdır. Mubâhları, lâzım olduğu kadar, kullanmalıdır.Bir insan, mubâh, ya’nî İslâmiyyetin izn verdiği şeylerden,her istediğini yapar, taşkınca mubâh işlerse, şübheli şeyleri yapmağabaşlar. Şübheliler ise, harâm olanlara yakındır. İnsanın nefsi,hayvân gibi, kendine düşkündür. Uçurum yanında dolaşan, birgünuçuruma düşebilir. Vera’ ve takvâyı tâm yapabilmek için, mubâhlarılâzım olduğu kadar kullanmalı, zarûret mikdârını aşmamalıdır.Bu kadarını kullanırken de kulluk vazîfelerini yapabilmek için kullanmağaniyyet etmelidir. Mubâhların fazlasından temâmen kaçınabilmek,her vakt ve hele bu zemânda, hemen hemen mümkindeğildir. Hiç olmazsa, harâmlardan kaçınmalı, mubâhların fazlasındanda elden geldiği kadar sakınmağa çalışmalıdır. Mubâhlar,lüzûmundan fazla işlendikde, pişmân olup tevbe etmelidir. Bu işleri,harâm işlemeğe başlangıç bilmelidir. Allahü teâlâya sığınmalı veyalvarmalıdır. Bu pişmânlık, tevbe ve yalvarmak, belki mubâhlarınfazlasından büsbütün sakınmak yerine geçerek, böyle işlerin âfetinden,zararından korur. Ca’fer bin Sinân buyuruyor ki, (Günâhişleyenlerin, boynunu bükmesi, ibâdet edenlerin göğsünü kabartmasındandahâ iyidir).Harâmlardan kaçınmak da, iki dürlüdür: Birinci kısmı, yalnızAllahü teâlânın hakkı olan, Onun emri olan günâhlardan kaçınmakdır.İkinci kısmı, insanların, mahlûkların hakları da bulunangünâhlardan kaçınmakdır. İkinci kısmı, dahâ mühimdir. Allahü teâlâ,hiçbirşeye muhtâc değildir ve çok merhametlidir. Kullar ise,pekçok şeye muhtâc oldukları gibi, cimridirler. Resûlullah “sallallahüaleyhi ve sellem” buyurdu ki: (Üzerinde kul hakkı olan, insanlarınmalına, ırzına dokunan, ölmeden önce halâllaşsın, ödesin!Zîrâ âhiret günü altının, malın değeri olmaz. O gün, hak ödeninceyekadar, kendi sevâblarından alınacak, sevâbları olmazsa, hak sâhibiningünâhları, buna yüklenecekdir).[İbni Âbidîn “rahmetullahi aleyh” [1] (Dürr-ül-muhtâr) kitâbınıaçıklarken, nemâza niyyet bahsi, ikiyüzdoksanbeşinci sahîfede buyuruyorki, (Kıyâmet günü, hak sâhibi, hakkını afv etmezse, birdank hak için, cemâ’at ile kılınmış kabûl olmuş yediyüz nemâzı alınıp,hak sâhibine verilecekdir). Bir dank, dirhemin altıda biri, yaklaşıkolarak, yarım gram gümüşdür].[1] Muhammed ibni Âbidîn, 1252 [m.1836] da Şâmda vefât etdi.– 137 –