herkese lâzım olan îmân - cubuklukoyu

dır. Lüzûmsuz şeylerle uğraşmaz. Ancak fâ’ideli şeylerle meşgûlolur. Kumar oynamaz. Vaktini boş geçirmez.Hakîkî müslimân, ibâdetini tam yapar. Allahü teâlâya olan şükrânborcunu öder. İbâdetini, yalnız lâf olsun veyâ yasak ortadankalksın diye yapmaz. İbâdetini, büyük bir arzû, istek, sevgi ile yapar.Allahü teâlâdan korkmak demek, Onu çok sevmek demekdir.İnsan, nasıl çok sevdiği bir kimsenin üzülmesini istemez ve onuüzeceğim diye korkarsa, Allahü teâlâya ibâdet de, Ona olan sevgimiziisbâtlıyacak bir şeklde yapılmalıdır. Allahü teâlânın bize verdiğini’metler o kadar çokdur ki, Ona olan şükrân borcumuzu ancak,Onu çok severek ve Ona candan ibâdet ederek ödemeğe çalışmalıyız.İbâdetin, muhtelif nev’leri vardır. Bir kısmı, yukarıda dazikr etdiğimiz gibi, Allahü teâlâ ile kul arasındadır. Allahü teâlâ,kendisine ibâdetde kusûr edenleri belki afv eder. Başkasının hakkınari’âyet etmek de ibâdetdir. Başkalarına fenâlık edenleri veüzerinde başkasının hakkı bulunanları, hak sâhibleri afv etmedikçeasla afv etmez.Aşağıdaki hadîs-i şerîfler, meşhûr (Mişkât-ül-mesâbih) [1] kitâbınınfârisî şerhi olan (Eşi’at-ül-lemeât) ın dördüncü cildinden alınmışdır:1 — İnsanlara merhamet etmeyene, Allahü teâlâ merhamet etmez.2 — Zulme mâni’ olarak, zâlime de mazlûma da yardım ediniz!3 — Satın alınan bir gömleğe verilen paranın onda dokuzu halâlve onda biri harâm olsa, bu gömlekle kılınan nemâzı, Allahü teâlâkabûl etmez.4 — Müslimân, müslimânın kardeşidir. Ona zulm etmez. Onunyardımına koşar. Onu küçük ve kendinden aşağı görmez. Onunkanına, malına, ırzına, nâmûsuna zarar vermesi harâmdır.5 — Allaha yemîn ederim ki, bir kimse kendisi için sevdiğini,din kardeşi için de sevmedikçe îmânı temâm olmaz.6 — Allaha yemîn ederim ki, kötülüğünden komşusu emîn olmıyanın,îmânı yokdur. [Ya’nî, hakîkî mü’min değildir.]7 — Kalbinde merhameti olmıyanın îmânı yokdur. [Ya’nî kâmildeğildir.]8 — İnsanlara merhamet edene, Allahü teâlâ merhamet eder.9 — Küçüklerimize acımayan ve büyüklerimize saygılı olmı-[1] Mişkâtın müellifi Veliyyüddîn Muhammed, 749 [m. 1348] da vefât etdi.– 133 –