herkese lâzım olan îmân - cubuklukoyu

aldatmağa, hıristiyan yapmağa çalışıyorlar. Telefon rehberlerindenaldıkları adreslere, broşürler, kitâb ve risâleler gönderiyorlar.Şık, süslü giyinmiş güzel kızlar, kapı kapı dolaşarak evlere bukitâb ve risâlelerden bırakıyorlar. Hâlbuki, 1296 [m. 1879] daBeyrutda açılmış olan (Matba’at-ül-katolikıyye) matba’ası, çeşidlidillerde, İncîller basdırdığı gibi, 1908 de basmağa başladığı vezemânla müteaddid baskılarını yapdığı (El-müncid) ismindekiarabî lügat kitâbında (Yehve [Yehova] şâhidleri denilen bid’atfırkasını, Ch. Taze Russell, 1872 senesinde Birleşik Amerikadameydâna çıkarmışdır. Mukaddes kitâbdan kendine göre yanlışma’nâlar çıkarmış, 1334 [m. 1916] de ölmüşdür. Yehve, Allahsübhânehü ve teâlâ için Tevrâtda yazılı olan bir ismdir) denilmekdedir.Bunların da bozuk oldukları ve (Yehova) sözününyanlış olduğu, bu hıristiyan kitâbından anlaşılmakdadır. Çok şükrki, müslimânlar, bu yaldızlı, hîleli yalanlara aldanmıyor. Hıristiyanlığakarşı olan nefretlerinin, i’timâdsızlıklarının artmasına sebeboluyor. Allahü teâlâya hamd-ü senâ olsun ki, müslimânlaronların zan etdikleri gibi câhil insanlar değildir. Evet, bundankırk-elli sene evvel bir avrupa lisanı bilen, bir yüksek okulu bitirmişolan müslimânların mikdârı çok değildi. Fekat buna karşılık,her memleketde, her şehrde, hattâ her köyde, sübyan mektebleri,medreseler vardı. Bu medreselerde din bilgileri ile berâber, zemânlarınınfen, matematik ve astronomi bilgileri de okutulurdu.O zemânlardan kalma kitâblar ve medreselerin programları buaçıklamamızın vesîkalarıdır. Câmi’leri, mektebleri ve zekât, mîrâstaksimi gibi ibâdetleri ve alışveriş, şirketlerin ve vakfların hesablarınıyapabilmek için kuvvetli riyâziye [matematik] bilmeklâzımdır. Analar babalar çocuklarını dahâ küçük yaşlarda bumedreselere göndermek için, birbirleri ile müsâbaka [yarış] ederlerdi.Çocuğunu medreseye verirken, tantanalı, şa’şa’alı merâsimleryapılır, ziyâfetler verilirdi. Çocuğun yaldızlı, sırmalı elbiselerininve süslü çantalarının ve bindirildiği arabaların zînetleri ve yapılanmevlid cem’iyyetlerinde ilme, bunları öğrenmeğe verilenkıymetin ve ehemmiyetin hâtıraları, çocuğa ömrü boyunca bir şerefve iftihâr vesîlesi olurdu. Medreseleri iyi derece ile bitirenlerinaskerlikden muâf tutulması ve yüksek vazîfelere ta’yîn edilmeleri,gençleri tahsîle teşvîk ediyordu. Köylerde yaşıyan çobanlarınbile, din ve ahlâk bilgileri şaşılacak kadar çokdu. Bu mes’ûdhâl, mason olan ve islâmiyyeti bozmak için ingilizlerle işbirliği yapanReşîd pâşanın, hâriciye nâzırı iken, hâzırladığı (Tanzîmât)kanûnunun kabûl edildiği 1255 [m. 1839] senesine kadar devâm– 306 –