download - Centar za napredne studije

D z i h a d, n e t e r o r i z a m
2. Prikaz historijskih manifestacija terorizma, koji je dat u ovom članku,
pokazuje da je religijsko motivisanje i opravdavanje terorizma
bilo izuzetna pojava, da je bilo povezano ili za manjinske grupe
unutar velikih religija ili za posebne historijske prilike u kojima se
određena grupa našla. U tim slučajevima određeno tumačenje religije
preuzimalo je funkciju ideologije. Historija takođe pokazuje
da manjinske religijske grupe koje su pribjegavale nasilju nisu imale
uspjeha.
3. U savremeno doba, nakon 1970-tih, došlo je do globalnog širenja
nasilja koje se pozivalo na religiju. Taj fenomen koincidirao je sa
jednim širokim talasom de-sekularizacije pojedinih društava koji
se označava i kao “fundamentalizam” ili “povratak svetog” i koji je
praćen, kako je to pokazala Karen Armstrong, pojavom militantne
religioznosti u svim većim religijama. 264 Ova vrsta religioznosti
izražava se vrlo često u svijesti pojedinaca kao borba protiv sila savremene
modernosti koja ugrožava njihove najsvetije vrijednosti.
Međutim, i sama militantna religioznost je društveno uslovljena:
ona je povezana ili sa načinom, prirodom i efektima modernizacije
u pojedinim zemljama ili sa historijskim iskustvom pojedinih grupa
u tom periodu.
4. Historija Islama pokazuje da u periodu između 13. vijeka, kada su
Mongoli uništili grupu Nizarijja (“Asasina”) pa do 1970-tih nije
bilo grupa koje su provodile ono što se naziva religijski terorizam.
To znači da samo islamsko učenje ne postavlja svojim sljedbenicima
religijski imperativ za vršenje nasilja već da drugi, ne-doktrinarni
faktori, podstiču pojedince ili grupe da pribjegnu nasilju i to svoje
nasilje legitimiziraju pozivajući se na određeno tumačenje religije.
U tom svjetlu, ima se puno pravo odbaciti, kako to čini i Ann Elizabeth
Mayer, poznati zapadni stručnjak za islamsko pravo, svaki
pokušaj da se terorizam među muslimanima objasni postojanjem
264 Karen Armstrong, The Batlle for God: Fundamentalism in Judaism, Christianity and Islam
(London: Harpter Collins Publishers, 2001), IX-XVI.
241