download - Centar za napredne studije

S a v r e m e n e m u s l i m a n s k e d i l e m e
242
neke navodno “prirodne” veze između nasilja i Islama. 265 Sakralizacija
uzroka terora, od strane pojedinih autora koji koriste termine
“sveti gnjev” (sacred rage) ili “sveti teror” (holy terror), samo odvlači
pažnju sa stvarnih uzroka ovog fenomena koji leže u konkretnoj
društvenoj i političkoj stvarnosti pojedinih muslimanskih zemalja i
naroda u drugoj polovini 20. vijeka.
5. Brojni su faktori koji su u slučaju Islama direktno ili indirektno
uticali na pojavu fenomena nasilja koje se poziva na religiju. Bez
namjere da te procese u potpunosti identifikujemo i u detalje razmatramo,
na ovom mjestu ćemo ih samo nekoliko navesti:
(1) neuspjeh vladajućih elita u muslimanskom svijetu da izgrade
moderne demokratsko-liberalne države koje karakteriše
ustavni parlamentarizam i vladavina prava;
(2) jačanje dogmatske i redukcionističke tendencije u islamskoj
misli koja svo bogatstvo ove tradicije svodi na političkopravni
aspekt, odbija unutrašnji dinamizam islamske misli
i potrebu i mogućnost njenog kreativnog susreta sa modernošću,
te zagovara netrpeljivost prema ne-istomišljenicima;
(3) problemi ujednačenog i pravičnog razvoja muslimanskih
zemalja;
(4) produživanje tragedije palestinskog naroda i negiranje njegovog
prava na državu pola vijeka nakon osnivanja države
Izrael u Palestini, te posebno izraelska okupacija Starog
Jerusalima 1967, gdje se nalazi El-Mesdžidu ‘l-aksa, treće
sveto mjesto (Harem) muslimana;
265 Ann Elizabeth Mayer, “ War and Peace in the Islamic Tradition and International Law”,
in Just War and Jihad: Historical and Theoretical Perspectives on War and Peace in Western and
Islamic Traditions, ed. John Kelsay and James Turner Johnson (New York-Westport-London:
Greenwood Press, 1991), 219-220. U ovom članku autor iznosi jedan paradoksalan primjer.
Robin Wright, medijski “ekspert” za Islam i autor knjige Sveti gnjev: bijes militantnog Islama
(Sacred Rage: The Wrath of Militant Islam), svjetovnjak po profilu, objašnjava terorizam
u Libanu kao izraz “svetog gnjeva’, egzotičnog islamskog fenomena. S druge strane, njen
sagovornik šejh Muhammed Husein Fadlullah, duhovni vođa Hizbullaha, religijski učenjak
po profilu, objašnjava da korijeni terorizma leže u libanskom društvu i da religijske kategorije
nisu od pomoći za razumjevanje ovog fenomena.