kozhakanova-dissertacia.pdf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
М.Касаткиннің аудармасы:<br />
К утесу иду,<br />
Зову как в бреду,<br />
И эхо летит с заката;<br />
Услышав ответ,<br />
Ищу я хоть след,<br />
Сочувствие друга и брата.<br />
Но отклика нет – и молчит утес,<br />
Не ведает он ни тоски, ни слез (М.Касаткин) [ 5, с.118].<br />
Шумақтың қазақ тіліне сҿзбе-сҿз кері аудармасы:<br />
Жартасқа бара жатырмын<br />
Шақырамын сандырақтағандай<br />
батыстан жаңғырық ұшады;<br />
Жауапты естіп,<br />
Мен ізін болса да, іздеймін,<br />
Досым мен бауырымның кҿңіл білдіргенін<br />
Үн жоқ - жартас сҿйлемейді,<br />
Ол жабырқауды да, жасты да білмейді.<br />
Түпнұсқа мен аударманы ҿзара салыстырып қарайтын болсақ, кҿптеген<br />
кемшіліктер бары кҿзге түседі. Аудармашы түпнұсқаның шақ категориясын<br />
сақтамай, ҿзгертулер жасаған. Десек те, аудармадағы қосу тҽсілін қолдану<br />
арқылы автордың жалғыздық сезімін «Ищу я хоть след, сочувствие друга и<br />
брата» – деп нақты беруге тырысқан. Абайдың бұл ҿлеңінде ақынның кҿңілкүйі,<br />
айналасына деген ҿкпе-назы, рухани жалғыздық сарыны жатыр.<br />
«Духовное страдание - это когда человек переживает отсутствие каких-либо<br />
ценностей, которые могли бы делать его жизнь осмысленной,<br />
целенаправленной. Это состояние полной апатии ко всему, к жизни вообще.<br />
Человек может не осознавать причину или истоки этого своего состояния, эти<br />
истоки часто скрыты в сфере бессознательного» [12, с.121]. Абайды −<br />
айналасындағылардың қабылдамауы, қабылдайтын деңгейлерінің жоқтығы<br />
ашындырады. Ҿзі ҿмір сүріп отырған қоғамға наразылығын, ішкі эмоциясын<br />
білдіретін аталған ҿлең жолдары кҿбінесе еркін аударылған. Десек те,<br />
аудармашының еркіндігінде де шек болу керек, ҽсіресе түпнұсқадағы мағына<br />
мен мҽннің сақталуы аса маңызды. Түпнұсқадағы «естісем үнін» тіркесінің<br />
мағынасы анық, онда дҽл осы шақта үнді есту туралы қалау, ізденіс бар, ал<br />
оның естілгені туралы мҽлімет жоқ, яғни ҽлі ешқандай үн жоқ. Бұл жолдардан<br />
аударма трансформациясындағы шендестіру тҽсілін байқап отырмыз. Яғни,<br />
түпнұсқадағы болымсыз мағынаны болымды етіп керісінше берген. Анығын<br />
айтқанда түпнұсқадағы естілмеген үн (жауап) естіліп қойған болып шығады<br />
(услышав ответ). Сҿйтіп аудармада түпнұсқадағы мағынаға мүлде қарамақарсы<br />
ой айтылған. Бұл, ҽрине, ақынның айтқан ойы емес. Аудармашының<br />
16
Change language