kozhakanova-dissertacia.pdf

маңдайлы», т.б.). ... аааб ұйқасы Абайда сегiз буынды ҿлеңдерде қолданылса,
Йасауиде он екi жҽне таза он тҿрт буынды хикметтерде кездеседi». Яғни,
Абайдың аааб үлгісіндегі осы ҿлеңіндегі ұйқас аудармада да сол үлгіде
алынған.
Татар тіліне Ҽ.Исхактің аудармасы:
Кҿзгедҽй саф йҿрҽкле,
Яхшы тыңлар кирҽкне,
Чын иманлы, телҽкле
Аңлар яхшы сүзне тиз [8, 70б.].
Қазақ тіліндегі сҿзбе-сҿз кері аудармасы:
Айнадай таза жүректі,
Жақсы тыңдар керегін.
Шын иманды тілекті,
Түсінер жақсы сҿзді тез
Ақын Абай «жүрек – айна» деп метафора жасап, жүректі айнаға балап
отырса, татар тілінде «айнадай таза жүрек» деп жүректі айнаға теңеп, теңеу
жасаған. Тіпті үшінші жолында түпнұсқада жоқ «Шын иманды тілекті» деген
де тіркестер кездеседі. Бір байқағанымыз, Абайдың «жүрек» мҽселесіндегі
дүниетанымын ҿзге тілде сҿйлету ақын үшін үлкен қиындық туғызады.
Осындайда Абайдың «Ҽрбір ғалым хакім емес, ҽрбір хакім ғалым» дегені еске
түседі. «Прозадағы аудармашының құл, поэзиядағы аудармашының бҽсекелес»
екендігіне кҿзіңді тағы бір мҽрте жеткізесің. Ҽрине, Абайда бҽсекелестің аз
болуы заңдылық.
Тҿмендегі ұйғыр тіліндегі М.Абдрахмановтың аудармасын аударма деуге
келмейді. Ҿйткені, түпнұсқадағы негізгі идеядан мүлде алшақ кеткен.
Аудармашы былай деп еркін аударма жасаған:
Дили ойғақ, кҿңли пак,
Томурида қан ойнап,
Болса кҽлби сүттҽк ақ,
Сҿзни уқар чапсан, түз [9,59 б.].
Қазақ тіліндегі сҿзбе-сҿз кері аудармасы:
Жүрегі ойғақ кҿңілі пҽк,
Тамырда қан ойнап.
Болса жүрегі сүттен ақ,
Сҿзді ұғар шапшаң, тез.
Абайда «Жүрегі – айна, кҿңілі – ояу» метафорасы «Жүрегі ояу, кҿңілі пҽк»
деп аударылады. Негізгі ойдың арқауына айналған «жүрек– айна» қолданысы
83