kozhakanova-dissertacia.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ҽ.Қодардың аудармасы:<br />
Если нет в тебе сил и ума,<br />
То молчи, не блуждая впотьмах [6, с.101].<br />
Тармақ нақыл сҿз түрінде беріліп, егіз ұйқаспен ҿрілген. Құрылысы<br />
жағынан 4 буын + 3 буын болып келген. Аударма нақыл сҿз түрінде<br />
берілгенімен түпнұсқадағы ұйқас, интонация жоқ. Аудармада буын саны артық<br />
берілген. Түпнұсқадағы образдардың баламасын дҽл бермеген. Аудармашы<br />
«ойда кҿздің» болмауын «ақылдың» болмауы деп түсінген. Түпнұсқада басты<br />
концепт «кҿз» болып тұр. Жалпы ойда кҿздің болуы мүмкін бе? Ойда кҿздің<br />
болуын елестету қиын. Бірақ ақынның ойға кҿз беруі бекер емес. Яғни, мұнда<br />
«кҿзді ой» мен басқа «қарапайым ойдың» арасында айырмашылық бар.<br />
Ақынның айтып отыратын ғылым, білім, иман, тҽрбие, адамгершілік<br />
осылардың барлығы ойында кҿзі бар тұлғаның бойында болып отыр. Екінші<br />
тармақтың қазақ тіліндегі кері мағынасы «Онда үндеме, қараңғыда адаспай»<br />
болып шығады. Аудармашы «қараңғыда адасу» туралы ұғымды ҿз жанынан<br />
қосып, мағынаны ұлғайтқан.<br />
М.Касаткиннің аудармасы:<br />
Коль в сердце нет силы, а мысль без глаз,<br />
Молчи, не тупи ярких слов алмаз! [5, с.58].<br />
М.Касаткиннің аудармасынан «Егер жүректе қайрат болмаса, ал ой кҿзсіз<br />
болса» деген ой түйеміз. Ақынның бойға берген қайратын аудармашы жүрекке<br />
беріп мағынаны күрделендірген. Қазақ тілінде ғана емес, орыс тілінде де<br />
жүректің қайратты болып келуі сирек кездесетін құбылыс, тіпті кездеспейді<br />
десек те болады. Қаңдай ұлт, қаңдай халық болмасын барлығының да қайраты<br />
бойында болады. Аудармашы түпнұсқадан сҿзбе-сҿз «мысль без глаз» деп<br />
аударады. Аударманың кҿркемдік, эстетикалық ҽсері жоқ, құнсыз нҽрсе болып<br />
шыққан. Мұндай аударманың мҽнісін орыс тілді оқырман түсінбек түгілі,<br />
аударманы оқуға деген қызығушылыған бҽсендететіні сҿзсіз. Бұл тармақты<br />
сҿзбе-сҿз аударуға келмейді. А.Байтұрсынов: «Абай сҿздері жалпы адамның<br />
түсінуіне ауыр екені рас. Бірақ ол ауырлық Абайдың айта алмағанынан болған<br />
кемшілік емес, оқушылардың түсінерлік дҽрежеге жете алмағанынан болатын<br />
кемшілік... Абай сҿзі заманындағы ақындардың сҿзінен үздік артық. Ол<br />
оқушылық, артықтық басқа ақындардан Абайдың жалғыз сҿзінде ғана емес,<br />
ҿзінде де болған», − дейді [23, 112б.]. А.Байтұрсыновтың сҿзі негізсіз емес,<br />
аудармадағы қателіктер аудармашылардың ақынның сҿзінің мағынасын<br />
түсінуге дҽрежелері жетпегендіктен деп ойлаймыз.<br />
Л.Озеровтың аудармасы:<br />
Если мысль слепа или мысли нет,<br />
При себе ты оставь свой бред! [3, с.71].<br />
32
Change language