kozhakanova-dissertacia.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Р. МакКейннің аудармасы:<br />
My heart is in forty shreds<br />
from the malicious intent of the world.<br />
How can it stay unharmed<br />
among this bigotry? [22, р.251].<br />
Шумақты қазақ тіліне кері аударатын болсақ мынадай мағына шығады:<br />
Менің жүрегім қырық жұлым<br />
дүниенің жауыз пиғылынан<br />
Қалай аман қалсын<br />
бұл жанкештіліктің арасынан?<br />
Ричард МакКейн ақынның ішкі дүниесінің тебірене толқуын, күйінішін,<br />
толғанысын сезінген. Себебі ҿлеңді орыс тілінен аударғанның ҿзінде<br />
түпнұсқаның тҽртіп параметрлерін сақтаған. М.Петровыхтың аудармасында<br />
түпнұсқаның екінші тармағы түсіп қалса, Р. МакКейннің аудармасында дҽлмедҽл<br />
болмаса да ақынның жүрегінің не себептен жамау екендігінің себебі<br />
жеткізілген. Бұл ҿлеңде аудармашы шумақтың соңғы жолының мағынасын<br />
толық аша алмаған жҽне сұраулы сҿйлемге айналдырып түпнұсқадан<br />
алшақтаған. Түпнұсқада «қайтқаннан соң ҽрнеден» деп жүректің ауыр күйін,<br />
жағдайын сипаттаса аудармада (жанкештіліктің арасынан) деп жүректің<br />
ортасы, айналасы туралы сҿз қозғайды.<br />
Орыс жҽне ағылшын тілдерінің грамматикалық құрылымындағы<br />
ҿзешеліктер аудармада сҿйлем құрау кезінде білініп жатады. Ағылшын тілінде<br />
сҿз таптары бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, пысықтауыш сияқты ретпен<br />
орналасса, орыс тілінде ағылшын тілімен салыстырғанда сҿздердің орналасу<br />
тҽртібіне еркіндік берілген. Қазақ, орыс тілдерінде ҿлең кҿбіне ұйқасқа<br />
құралса, ағылшын ҿлеңдерінің ұйқасып келуі маңызды емес. Сондықтан да<br />
болар аудармада түпнұсқадағыдай ұйқасқан тармақтар жоқ. Дегенмен,<br />
аудармашы еркіндікке салып, түпнұсқадан ауытқып кетпеген. Артық сҿз<br />
қосулар мен қысқартусыз түпнұсқаның мазмұнын сақтау сатылы аударма үшін<br />
үлкен жетістік.<br />
Абай аудармаларының жанрлық композициялық деңгейіне назар<br />
аударайық. Кҿркем шығарманың жанрлық композициялық деңгейі дегеніміз<br />
барлық кҿркемдік құралдарды (жанрлық ерекшеліктер, кҿркемдік<br />
құрылымның ерекшеліктері, кҿркемдік детальдардың орналасуы жҽне<br />
байланысы, образдар жүйесі) біріктіретін кең категория. Абайдың «Сегіз аяқ»<br />
ҿлеңінің мына тармақтарының жанрлық композициялық деңгейін аудармашы<br />
қаңдай деңгейде сақтап жеткізгеніне назар аударайық:<br />
Бойда қайрат, ойда кҿз<br />
Болмаған соң, айтпа сҿз [2, 88б.].<br />
31
Change language