kozhakanova-dissertacia.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
сондай - ақ оның ҽдеби мҽнерін, шығармашылық даралығын, стилін жеткізуді<br />
талап етеміз. Егер айтылған міндеттер орындалмаса, онда аударма жарамсыз<br />
болып есептелінеді» пікірі ойға оралады [15, 29б.].<br />
Абайдың «Сегіз аяқ» ҿлеңінің орыс, ағылшын тілдеріне тҽржімалаған<br />
аудармашылар еркіндікке, ойды бұрмалаушылыққа кҿп жол береді. Оқырманға<br />
түпнұсқа авторының жазу табиғатын, стилін, шығармашылық даралығын<br />
жеткізу сияқты ҿздеріне тиісті міндеттерін ескере бермейді. Түпнұсқаны орыс<br />
тіліне аударған Л.Озеров, В.Державин, М.Касаткин, Ҽ.Кодар түпнұсқаның<br />
мазмұнын жеткізген, ақынның ҿлең ҿлшемін, яғни тармақ санын сақтаған.<br />
Дегенмен аудармада ең бастысы - шумақтағы жол санын сақтау емес,<br />
түпнұсқаның мағынасын аудармада жеткізу. Аудармашылар түпнұсқадағы<br />
тармақ санын аудармада сақтағанымен, түпнұсқа мен аудармада олардың<br />
беретін мағынасы екі басқа. Аудармашылар еркін аударған. Түпнұсқа мҽтінді<br />
ағылшын тіліне сатылы түрде орыс тілінен аударған Т.Боттинг орыс тіліне<br />
аударған аудармашылардың тарапынан кеткен кемшіліктерді білмеген болуы<br />
керек. Нҽтижесінде орыс тілінде солғын тартып тұрған мҽтін мағынасы<br />
ағылшын тіліндегі аудармада одан бетер кҿмескіленіп кеткен. Сондықтан<br />
болашақта сатылы аударма жасаушыға түпнұсқаның жолма-жол нұсқасын<br />
тікелей ұсыну қажет деп білеміз.<br />
1.2. Абай ӛлеңдерінің тәржімаларында қолданылған<br />
амал-тәсілдер<br />
Ақынның «Ғылым таппай мақтанба» ҿлеңінде ғылым, тҽрбие туралы<br />
ойларын жан-жақты дамытып, адамның бойында болуға қажетті жақсы<br />
қасиеттерді насихаттап, жаман қасиеттерден арылып, олардан алшақ болуға<br />
шақырады. Абай поэзиясының ерекшелігі - оның ҿлеңдеріндегі философиялық<br />
таным, ҽлеуметтік этикалық кҿзқарастардың жинақталуында болып табылады.<br />
Аудармашы қашан да осыны ескеріп, Абай сҿзінің тек кҿркемдігін ғана емес,<br />
философиялық астарына да мҽн бергені жҿн.<br />
Ақынның мұндай кҿзқарастары мен ұстанымдарын білдіретін жекелеген<br />
сҿздер мен тіркестердің мҽн-мағынасын дҽлме-дҽл жеткізуге ұмтылу қажет. Бұл<br />
үшін аудармашы алдымен Абай философиясын, дүниетанымдық қағидаларын<br />
зерттеп, ұғына білсе құба-құп болар еді. Осындай міндеттерді аудармашылар<br />
аудармада орындай алды ма, жоқ па соны байқап кҿрсек.<br />
М.Петровыхтың аудармасы:<br />
Пока не знаешь - молчи.<br />
Пока блуждаешь - молчи.<br />
В бесцельных днях и в ночи<br />
Пустых забав не ищи.<br />
Чтоб человеком ты был<br />
И вровенъ с веком ты был,<br />
21
Change language