kozhakanova-dissertacia.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
назардан тыс қалған. «Кҿңіл ояу» тұрақты тіркесін «кҿңілі пҽк» сҿзімен<br />
алмастыруға болмас. Тіпті, келесі жолдардағы түпнұсқада кездеспейтін<br />
«Тамырда қан ойнап» етістігінің қандай мақсатпен қолданғанын түсіне<br />
алмадық. Бұдан шығар қорытынды, аудармашы ақындық идеяны аша<br />
алмаған.<br />
Зерттеу еңбектерде Абайдың шамамен 1889 жылдары жазылған делінген<br />
«Ҽуелде бір суық мұз ақыл зерек» деген ҿлеңінде ақын жүрекпен қатар ақыл,<br />
қайрат сынды адам бойындағы күрделі ұғымдарға алғаш рет ерекше назар<br />
аударып, ой толғай бастайды. Ғалым М.Мырзахметұлының айтуынша: «Осы<br />
үштік ұғымның философиялық мҽн-мағынасынан ҿз ҿмірінің соңғы шағына<br />
дейін қол үзбеген. Абай философиясының үш тағаны – «иманигүл үш сүю».<br />
Біріншісі – махаббатпен жаратқан Алланы сүю, екіншісі – адамзатты сүю,<br />
үшіншісі – ҽділетті сүю. Абай адамның негізгі үш қасиетіне ыстық қайратты,<br />
жылы жүректі, нұрлы ақылды жатқызады» [63, 87б.] С.Қасқабасов: «Ыстық<br />
қайрат» - бұл үнемі іздену, алға ұмтылу, жасампаз болу. «Нұрлы ақыл» - елге<br />
сҽуле түсіріп, ізгілікті іс істеу, құдай берген ақылды тек жақсылыққа жұмсау.<br />
Ал «жылы жүрек» – иман жүзді болу, адамдарға түсіністікпен қарау, олардың<br />
мұң-мұқтажын, кҿңіл-күйін ұға білу. Міне осы үш қасиет ізгілікті мақсатта<br />
пайдаланылған жағдайда ғана адам деген мҽртебеге ие болуға болады», – дейді<br />
[65, 31б.].<br />
Осыны оқып, ойлай бер, болсаң зерек.<br />
Еңбекті сат, ар сатып неге керек?<br />
Үш-ақ нҽрсе - адамның қасиеті:<br />
Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек [2, 3б.].<br />
Абай ҿзінің дүниетанымында ақыл, қайрат, жүректің бірлігіне үлкен мҽн<br />
береді. Абайдың осынау үлкен философиялық ойға құрылған ҿлеңін<br />
аудармашылардың қаншалықты жеткізгендігін байқап кҿрейік.<br />
Татар тіліне Ҽ.Исхактың аудармасы:<br />
Моны укып, уйлап кара, булсаң зирҽк,<br />
Хезмҽт белҽн яшҽ, байлык нигҽ кирҽк?<br />
Саф оч нҽрсҽ һҽр кешенең, чын сыйфаты:<br />
Бетмҽс гайрҽт,якты акыл, кайнар йҿрек [8,143 б.]<br />
Қазақ тіліндегі сҿзбе-сҿз кері аудармасы:<br />
Мұны оқып, ойлап қара, болсаң зерек,<br />
Қызметпен жаса, байлық неге керек?<br />
Таза үш нҽрсе ҽр адамның шын сипаты,<br />
Бітпес қайрат, нұрлы ақыл, ыстық жүрек.<br />
84
Change language