kozhakanova-dissertacia.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
«Аударманың түпнұсқаға жақындығы ҽріпті емес, рухты жеткізгенде<br />
сақталады. Аударылатын сҿйлемнің ішкі дүниесі түпнұсқаның ішкі дүниесімен<br />
сҽйкес келуі керек. Ҽр тілдің ҿзіне тиісті ҽдісі, ерекшелігі, қасиеті болады.<br />
Бірақ түпнұсқаны қайта жасауға болмайды. Кҿркем аудармада алуға, қосуға<br />
болмайды, егер түпнұсқада кемшіліктер болса, ол кемшіліктерді де дұрыс<br />
жеткізу керек», – деген пікірін аудармашы ескеріп еркіндікке шамадан тыс жол<br />
бермеуі керек еді [16, 205б.].<br />
Ақынның «Ғылым таппай мақтанба» ҿлеңінің келесі тармақтарында<br />
адамның бес дұшпаны мен бес асыл іс туралы ойын баяндайды. Ҿлеңде адам<br />
болмысына тҽн жақсы жҽне жаман қасиеттер нақты жіктеліп, ақынның<br />
ҽлеуметтік-философиялық кҿзқарастарының басты ҿлшемдері тұжырымдалған.<br />
Ҿсек, ҿтірік, мақтаншақ,<br />
Еріншек, бекер мал шашпақ –<br />
Бес дұшпаның білсеңіз.<br />
Талап, еңбек, терең ой,<br />
Қанағат, рақым, ойлап қой –<br />
Бес асыл іс, кҿнсеңіз [2, 60 б.]<br />
М.Петровыхтың аудармасы:<br />
Злословье, ложь, хвастовство,<br />
Безделье и мотовство –<br />
Вот пять врагов твоих, знай,<br />
А разум и доброта,<br />
Упорство, скромность и труд-<br />
Доверья-не предадут [3, с.42].<br />
Түпнұсқада «еріншек» яғни адамның қасиеті туралы айтылса, аудармашы<br />
оны «безделье» («ҽрекетсіздік») деп жалпы құбылыстың атымен береді.<br />
«Қанағат» сҿзіне дҽл баламасын бермей, «скромность» («сыпайылық,<br />
ибадаттылық») деп алады. «Доверья - не предадут» аудармашының ҿзінің<br />
тарапынан қосқан тармағы. Бұл тармақты М.Петровых ақынның «бес асыл іс,<br />
кҿнсеңіз» деген тармағының орнына ҿзінің тарапынан ҿзгертіп қосқан.<br />
Түпнұсқадағы «бес дұшпаның білсеңіз, бес асыл іс, кҿнсеңіз» деген<br />
тармақтардың эмоциялық бояуы күшті, оқырманның назары бірден осы<br />
тармақтарға түседі. Бұл тармақтар бір-бірімен тікелей байланысып<br />
тұрғандықтан екеуінде, яғни бірін екіншісінен бҿлмей аудармада беру қажет<br />
еді. Аударматанушы Н.Сағындықованың: «Аудармадағы ҿнер аудармашы ҿзі<br />
аударып отырған туындыдан «ҿзін кҿргенде», «сол туындыны ҿзі жазып<br />
отырғандай сезінген» сҽтте ғана басталады. Ҿз тарапынан қосу біреудің ісіне<br />
араласу деген сҿз, автордың кҿңіл күйіне енжар қарайтын адам ғана бұлай<br />
жасай алады. Автормен бірігіп кету, оған ерекше құрмет сезімінсіз аударма<br />
ҿнерге айналмайды. Қандай да бір туындыны аударған кезде аудармашыға<br />
үлкен табысқа жету үшін біраз құрбандыққа баруға тура келеді», – деген<br />
23
Change language