kozhakanova-dissertacia.pdf

Р.МакКейн ағылшын тіліне К.Серикбаеваның нұсқасынан аударғандықтан
сҿзбе-сҿз К.Серикбаеваның аудармасымен сҽйкес келеді. Р.МакКейн ―backing‖
сҿзіне ―поддерживать‖ деген баламаны таңдаған.
Жиырма тҿртінші қарасҿзінде ақын қазақтың бір дерті ұрлық деп оны да
сынға алады: «Бірімізді біріміз аңдып, ұрлап, кірпік қақтырмай отырғанымыз»-
дейді. Осындағы «кірпік қақтырмау» фразеологизмін аудармашылардың қалай
бергеніне назар аударайық:
«Абайдың идеясы жалпы адамзатқа ортақ идея. Жалғыз қазақ ұлтының
бойындағы кемшілікті қозғамайды, исі адамдық мҽселені тілге тиек етеді»
[43,74б.] – дейді, профессор Т. Жұртбай. Шынында да, Абай қозғап отырған
кемшіліктерді қазақтан ғана емес, кез-келген ұлттың бойынан, жүріп ҿткен
жолынан кҿруге болатын түсінікті жҽйт. Сондықтан да, бұл жолдарды басқа
тілге сақтап аудару қиын емес.
С.Санбаевтың аудармасы: «Отличаются они и тем, что, не спуская глаз,
выслеживают друг друга, не смыкая глаз, соперничают между собой,
обкрадывают самих себя».
К.Серикбаеваның аудармасы: «Мы враждуем, разоряем друг друга, следим
друг за другом, не давая ближнему своему и глазом моргнуть».
В.Шкловскийдың аудармасы: «Мы друг с другом враждуем, друг у друга
воруем, друг за другом следим и не даем друг другу сомкнуть глаз хоть на
мгновенье».
Аудармашылар түпнұсқа тіліндегі фразеологизмге сай келетін
фразеологизмді қолдана отырып, дискурсты, ақпарат құрылымын сақтай
отырып, мағыналық тұрғыда толық сҽйкес берген.
Р.МакКейннің аудармасы: «We fight with each other, we ruin each other and
spy on each other before our neighbour has time to blink».
Р.МакКейннің аудармасын «before our neighbour has time to blink» қазақ
тіліне жалпы мазмұнын беріп аударатын болсақ «кірпік қақпай тұрып» деген
мағына шығады. Аудармашы түпнұсқаның мағынасын бере алған.
Телміре қарау, сұқтану, қызғана кҿз тігуді «сұғын қадау»
фразеологизмімен сипаттайды. Осы фразеологизм ақынның қарасҿзінде былай
берілген: «Жүз қараға екі жүз кісі сұғын қадап жүр ғой, бірін бірі құртпай,
құрымай тыныш таба ма?».
С.Санбаевтың аудармасы: «Трудно поверить в это, когда видишь, как
двести человек зарятся на сто голов скота, и знаешь, что они не успокоятся,
пока не изведут друг друга».
К.Серикбаеваның аудармасы: «Сейчас на каждые сто голов скота зарятся
двести человек. Разве они утихомирятся, пока не уничтожат друг друга?».
В.Шкловскийдың аудармасы: «Ведь у нас сейчас двести человек зарятся на
сто голов скота. Разве они могут успокоиться, пока не уничтожат друг друга?».
Орыс тіліндегі «пожирать глазами» фразеологизмімен қазақ тіліндегі
«сұғын қадау» фразеологизмінін мағыналары бірдей, бірақ аудармашылар
фразеологизмді фразеологизммен емес, сҿзбе-сҿз «зарятся» деп аударады.
71