kozhakanova-dissertacia.pdf

«ыстық ит» дегенді білдіреді. Бутербродтың бұл түрі Батыс елдері мен
Американың нарығына келгеннен кейін «Hot dog» деген фразеологиялық тіркес
қалыптасқан. Тамақ ішуге уақыты жоқ жұмысқа асығыс клерктердің күнделікті
жеңіл асына айналған ыстық бутерброд қолда ұстап тұруларына қиындық
тудырған. Ҽдетте итті де қолда ұстап тұру қиын, сол себептен де итпен
байланысты осындай фразеологиялық тіркес қалыптасқан.
К.Серикбаеваның аудармасы: «Я еще не встречал человека, который бы,
добыв богатство разбойным путем, использовал его на благое дело. То, что
добыто собачьим путем и тратится по-собачьи. И не остается от такого
богатства ничего, кроме горечи разочарования, злобы, душевных мук».
К.Серикбаева «иттікпен табу» деген фразеологиялық бірлікке екі түрлі
баламаны «разбойный путь» жҽне «собачьи путь» деп алады. Аудармашы
түпнұсқадан сҿзбе-сҿз «собачьи путь» деп аударған, бірақ ҿзге тілді
оқырманның түсінігіне «собачьи путь» дегеннен гҿрі «разбойный путь» жақын.
С. Санбаевтың аудармасы: «Но я не встречал еще человека, который,
разбогатев неправедным путем, нашел бы достойное применение своему
состоянию. Бесталанно изобилие, достигнутое подлыми способами, оно
оставляет за собой лишь муки, горечь и злобу». С. Санбаев та түпнұсқадағы
фразеологиялық бірлікті «неправедный путь», «подлый способ» деп екі түрлі
жолмен беруді дұрыс кҿрген. Мұндағы «подлый способ» түпнұсқанын
мағынасын дҽлірек жеткізеді. Жалпы аудармашының қолданған «подлый» сҿзі
түпнұсқадағы «иттік» сҿзінің астарындағы сорақылықты, айуандықты
жеткізуде оңтайлы балама бола алады деп есептейміз.
Р.МакКейннің аудармасы: «I have yet to see a person who, having acquired
wealth by dishonest means, has put it to good use. Ill-gotten gains are likewise ill
spent. And nothing remains of such wealth save the bitterness of disappointment,
anger and anguish of the soul».
Ағылшын тіліне Р.МакКейн фразеологизмді «dishonest means» деп
аударады. Қазақ тіліне сҿзбе-сҿз кері аударғанда «ҽділетсіз жолмен» деген
мағына туындайды. Аудармашы автордың айтпақ болған түпкі ойын беріп тұр.
Ақын «ит» сҿзімен байланысты тіркестер мен фразеологизмдерді кҿп
қолданады. Солардың бірі «иттен кҿп». Жиырма екінші қарасҿзінде ақын былай
дейді: Мырзаларды қадірлейін десең, осы күнде анық мырза елде жоқ, мал
бергіш мырза иттен кҿп.
С.Санбаевтың аудармасы: «Так вот, теперь не найдешь благородных мурз,
а кинешь камень и обязательно попадешь в собаку, считай мурзу, который ради
призрачной славы готов раздать добро «щедрой рукой».
К.Серикбаеваның аудармасы: «Стал бы уважать мырзу. Но не встретить в
наши дни истинно щедрых, а тех, кто бестолку раздает скот направо и налево,
больше, чем собак».
В.Шкловскийдың аудармасы: «Может быть, уважать мурз? Но нет в
настоящее время настоящих мурз. Вот мурз, дающих взятки и покупающих
свое звание за взятки, очень много».
66