Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Hrvat. film. ljeto, Zagreb / god 11 (2005), br. 42, str. 101 do 106 Riesinger, R. F.: Filmski znak: filmska semiotika Christiana Metza<br />
Christian Metz: Jezik i film<br />
od diskurza koji se mo`e lokalizirati i nositelj je ozna~itelja<br />
(signifiant). Kino (cinéma) predstavlja pak drugi kompleks<br />
unutar koje se pojavljuju prvenstveno tri aspekta: »tehnolo{ki,<br />
ekonomski i sociolo{ki« (Metz, 1973b: 13). 8<br />
Pritom je tako definirano filmsko za Metza jo{ pre{irok koncept<br />
da bi dao relevantan princip za semiotiku, jer je sam<br />
film vi{edimenzionalan fenomen — kao objekt psihologije,<br />
sociologije, estetike i psihoanalize. Jedini relevantan princip<br />
koji Metz priznaje po~etkom sedamdesetih godina u Langage<br />
et cinéma sastoji se u tome da se »filmovi obra|uju kao<br />
tekstovi, kao diskurzivne jedinice te se potrudimo istra`ivati<br />
razli~ite sustave (svejedno sastoje li se od kodova ili ne), budu}i<br />
da oni tvore te tekstove i izra`avaju se u njima« (isto:<br />
22). Cilj semiotike filma sastoji se prema Metzu u savladavanju<br />
filma kao potpunog objekta {to nosi zna~enje, te obrade<br />
filma kao totalne strukture.<br />
Langage et cinéma u odre|enom je smislu istodobno teoretsko<br />
mjesto proturje~ja i prijelaza iz klasi~ne strukturalisti~ke<br />
semiotike koje si kao cilj postavlja istra`ivanje proizvodnje<br />
zna~enja u temelju zatvorenoga sustava te otvaranje prema<br />
sustavnosti relacijskih sklopova upu}ivanja kompleksa znakova<br />
— pokret i dinamiziranje, koje je primjerice Hjelmslev<br />
u svojim lingvisti~kim radovima omogu}io kri`anjem plano-<br />
Christian Metz: Imaginarni ozna~itelj<br />
va izraza i sadr`aja s formom i supstancijom. Te vrijednosti<br />
Metz uvodi u govor o filmu, implicitno potaknut razinama<br />
izraza i sadr`aja, a na tragu Derridaove Gramatologije iz<br />
1967. i pojmova kao {to su trag i diferancija/razluka (différance),<br />
kao i odgoda, koje poku{ava objasniti u suvremenom<br />
filozofskom kontekstu.<br />
Metz u svojim istra`ivanjima od po~etka nadilazi sam znak i<br />
njegovo strukturiranje, iako u prvoj fazi primarno te`i klasifikaciji<br />
»teoretskih mogu}nosti u smislu logi~ne kalkulacije«<br />
(Blüher i Tröhler, 1990: 52), jer poruku, kod i diskurz, postavlja<br />
u sredi{te kao kompleksne semioti~ke fenomene. U<br />
pogledu medija filma on stalno na prvo mjesto postavlja dinamiku<br />
slike i slikovnoga tijeka kao proces i pokret u kojem<br />
nema fiksnih i fiksiranih znakova.<br />
Ta problematika preuzima primat u psihoanaliti~koj perspektivi<br />
sljede}e faze njegova rada — nadopunjena tematiziranjem<br />
i uvo|enjem dotad strukturalno skrivena praznog<br />
mjesta u njegovim razmi{ljanjima: subjekta koji sjedi i do`ivljava<br />
u kinu.<br />
II. Srednja faza ili Druga semiotika<br />
Sredinom sedamdesetih zapo~inje druga semiotika, odre|ena<br />
bavljenjem i preno{enjem ideja iz djela Sigmunda Freuda<br />
103<br />
H R V A T S K I F I L M S K I L J E T O P I S 42/2005.
Change language