You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TUMA^ENJA: SEMIOTIKA I TEORIJA FILMA<br />
Kako je Robert Stam u predgovoru svojem uvodu u filmsku<br />
teoriju s pravom ustanovio, napisano je uistinu malo pregleda<br />
i cjelokupnih prikaza razvoja filmske teorije (Stam, 2000:<br />
viii). Guido Aristarco je, primjerice, 1951. objavio svoju Storia<br />
delle Teoriche del Film (Povijest <strong>filmski</strong>h teorija) — prikaz<br />
koji se uglavnom ograni~ava na prijeratno vrijeme. Andrew<br />
Tudor je 1974, dakle vi{e od dva desetlje}a kasnije,<br />
objavio Theories of Film (Filmske teorije). Dudley Andrew se<br />
1976. poku{ava ograni~iti na The Major Film Theories<br />
(Glavne filmske teorije). Kona~no Francesco Casetti, nakon<br />
objavljivanja pripremnih radova, 1993. izdaje va`ne Teorie<br />
del cinema 1945-1990 (Filmske teorije 1945-1990), 1999.<br />
prevedene i na engleski jezik.<br />
Stamova monografija Film Theory. An Introduction (Filmske<br />
teorije. Uvod) tako|er se mo`e ~itati kao globalni povijesni<br />
pregled. Za razliku od Casettijeva rada, vi{e orijentirana na<br />
odre|enje paradigmi, diskurza i tema, Stam (koji je uostalom<br />
zbog jezi~nih i recepcijskih granica Casettijeve knjige za<br />
nju saznao tek nakon dovr{avanja svoje monografije) primarno<br />
se fokusira na kronologiju i analizu me|uovisnosti. 1<br />
Poslijeratne teorije<br />
Za simpozij u Cérisyju 1989. u ~ast Christiana Metza Casetti<br />
je napisao rad »Coupures épistémologiques dans les<br />
théories du cinéma après-guerre« (Casetti, 1990), koji ve}<br />
treba promatrati u kontekstu njegovih opse`nijih istra`ivanja<br />
o teoriji filma nakon 1945. do 1990, a u kojem koncizno<br />
imenuje i sa`ima va`ne razvojne linije.<br />
Casetti u uvodu polazi od ~injenice kako Drugi svjetski rat u<br />
povijesti <strong>filmski</strong>h teorija na prvi pogled ne zna~i nikakav<br />
lom. Primjerice istra`ivanje filmskoga jezika zapo~elo je ve}<br />
prije izbijanja rata i nakon njega je nastavljeno, ali:<br />
En réalité, dérrière une apparente continuité des thèmes<br />
d’une période à l’autre, une série de phénomènes largement<br />
inédits et qui changent les formes et les sens de la reflexion<br />
théorique, interviennent à partir de 1945, pour se<br />
radicaliser par la suite. (Isto: 145) / U zbilji, iza prividna<br />
kontinuiteta tema koje se iz jednoga razdoblja nastavljaju<br />
u sljede}e, jedna serija neobra|enih fenomena koji mijenjaju<br />
oblik i smisao teorijske refleksije, interveniraju nakon<br />
1945, potom se radikaliziraju}i. 2<br />
Casetti u prvom redu navodi tri fenomena:<br />
1. priznavanje filma i kina kao kulturne ~injenice,<br />
2. specijalizacija<br />
3. internacionalizacija rasprave.<br />
[to se ti~e prvoga fenomena, do 1945. se teorijski raspravlja<br />
s ciljem kulturolo{ke prihvatljivosti filma, odnosno kina<br />
(npr. s pomo}u usporedbe s ostalim umjetni~kim oblicima,<br />
isticanjem njegova bogatstva i potencijala, nabrajanjem njegovih<br />
uspjeha...), kako bi ga etablirali kao priznat i cijenjen<br />
kulturni objekt. Nakon rata, film i kino trebalo je sve manje<br />
braniti. Filmu je dodijeljen potencijal svjedo~anstva vremena<br />
isto kao i sposobnost da bude izra`ajno sredstvo individualne<br />
kreativnosti.<br />
H R V A T S K I F I L M S K I L J E T O P I S 42/2005.<br />
UDK: 791.32(091)<br />
791.32-05Casetti, F.<br />
Robert F. Riesinger<br />
Paradigme filmske teorije — teorijska<br />
klasifikacija Francesca Casettija*<br />
* Zahvaljujemo se autoru za dozvolu za prevo|enje ovoga teksta<br />
Francesco Casetti: Teorije filma poslije 1945.<br />
107
Change language