Dejan Sulejmanov - Recnik na odomakeni stranski poimi i izrazi (p. 420)

A B C ^ D D` E F G H I J K L M N O P R S [ T U V W X Y Z @
pandan franc. 1. ne{to {to spa|a kon ne{to drugo, {to mo`e da se
stavi pokraj ne{to, 2. sli~no, ednakvo, ramno.
pandekta lat. del od Corpus iuris civilis na Justinijan, podocna naziv za
Rimskoto pravo koe se primenuvalo vo praktikata.
pandemija gr~. med. epidemija koja ja zafatila cela edna zemja, mnogu
{iroko ra{irena zarazna bolest.
pandora (so sî obdarena) gr~. `enata koja na svetot gi donela site zla
i stradawa. Ottamu {to titanot Epimetej im gi podaril na `ivotnite
site dobri osobini, bratmu Prometej go ukrade ognot i kako ne{to posebno,
{to go nemaat `ivotnite, im go podari na lu|eto. Gneven poradi
toa, Zevs go okoval Prometej i go pratil orelot sekoj den da mu gi kolvea
drobovite se dodeka Herkules ne go oslobodil. A za da gi kazni
lu|eto, Zevs im naredil na drugite bogovi da ja sozdadat `enata i sekoj
od niv da í dade podarok (Zevs ja sozdal mrzliva, nemirna i budalesta,
Hera ja napravila qubopitna, Hermes i podaril kutija i ja pratile na
zemjata so predupreduvawe da ne ja otvora. No taa ja otvorila i od nea
izleglo site zla (~uma, taga, siroma{tvo, zlostorstva, o~aj, pohlepnost,
starost, bolest, ludost, inaet, glad, izmama) i se razlilo vrz dotoga{
bezgri`noto ~ove{tvo. Koga go videla toa, Pandora brzo ja zatvorila
kutijata no vnatre ostanala samo nade`ta. Pandora potoa videla
deka svetot bez nade` e zanikade i povtorno ja otvorila kutijata za
od nea da izleze i nade`ta. Taka svetot so site zla ja dobil i nade`ta.
(Druga verzija zboruva deka nade`ta, vsu{not, bila najgolemo od site
zla, za{to bila ednakva na stra{noto predznanie i demek so zatvoraweto
na vreme na kutijata, Pandora vpro~em go spasila svetot od najlo{ata
{teta. Imeno na gr~ki nade` zna~ela - predviduvawe nesre}a).
pandur tur. policaec, stra`ar, ~uvar.
panem et circenses lat. leb i igri.
panihida gr~. opelo.
panika gr~. psih. najintenziven strav, anksiozno do`ivuvawe na u`as
i neposredno zakanuva~ki opasnosti sledeni so zabrzano ~ukawe na
srceto, zabrzano di{ewe, muskulen tremot i pa|awe vo nesvest.
panislamizam streme` za obedinuvawe na site narodi so islamska verosipoved.
pankreas lat. `lezda so vnatre{no la~ewe koja la~i sokovi va`ni za
varewe na hranata.
pano franc. prostor na yid staven vo nakakva ramka, slika od pogolemi
razmeri.
panopin hem. alkaloid na opiumot. Se zema vo foram na kapki, tableti
i so injektirawe. Deluva lagodno, nema sledovatelni neprijatni
pojavi kako kaj morfiumot. Sozdava celosno smiruvawe i bla`eni ~uvstva
i neobi~no e prikladen za kombinacija so ostanatite drogi.
panorama gr~. pogled na nekoj kraj koj nadaleku se prostira.
panslavizam streme` za politi~ko obedinuvawe na site slovenski narodi.
293