Dejan Sulejmanov - Recnik na odomakeni stranski poimi i izrazi (p. 420)

A B C ^ D D` E F G H I J K L M N O P R S [ T U V W X Y Z @
pravni fakti se nastani, dejstvija itn. poradi koi nastanuva, se menuva
ili prestanuva pravniot odnos.
pravni fikcii nasproti pretpostavkite vrz osnova na koi se zema deka e
to~no samo ona {to e verojatno, fikcijata e pravnotehni~ko sredstvo
so koi se proglasuva za to~no ona {to ne e to~no i za {to se znae deka
e to~no (prim. za~nato, no nerodeno dete se smeta za rodeno za{to toa
e potrebno za obezbeduvawe na negovite interesi). Iako naizgled besmisleni
i protivni na osnovnite pravni i op{testveni vrednostoi,
tie se samo metod so ~ija pomo{ pravoto na najlesen na~in postignuva
izvesni dopu{teni celi.
pravni pretpostavki pravnotehni~ko sredstvo za da se izbegne doka`uvawe
(koga bez kakvo i e doka`uvawe se pretpostavuva deka postojat
opredeleni pravno relevantni fakti). Normalno e da se pretpostavuva
postoewe na onie fakti koi postojat vo najgolem broj na odnosnite
slu~ai, i za koi spored toa e verojatno deka postojat i vo konkretniot
slu~aj (primer: deka ~ovek e zdrav, deka ne storil krivi~no delo, deka
go ima pravoto koe go vr{i). Nesoborivite pretpostavki se zemaat
kako utvrdeni vistini.
pravni standardi kaj pravnite standardi mo`at da se voo~at tri karakteristiki.
Prvo, site tie podrazbiraat izvesno moralno prosuduvawe
na povedenieto. Toa povedenie mora da bide "~esno" ili "sovesno" ili
"razumno" ili "vredno." Vtoro, tie ne baraat to~na primena na vistinskoto
pravno znaewe, tuku zdrav razum vo pogled na sekojdnevnite ne-
{ta, ili izgradena intuicija vo pogled na onie raboti koi izleguvaat
od ramkite na ~ovekovoto iskustvo. Treto, Ni zakonodavecot, nitu sudijata
so svoja odluka ne gi definirale pravnite standardi na apsoluten
na~in, nitu im dale to~na sodr`ina pa tie se relativni spored
svoeto zna~ewe, za{to zavisat od vremeto, prostorot i okolnostite, i
koga se zemaat kako vodilki mora da se ima vo vid fakti~kata sostojba
koja ja imame pred nas. So niv se pretpostavuva deka sekoj slu~aj do
opredelena granica e edinstven.
pravno delo dogovor za kupoproda`ba, zaem, trampa, podarok, testament...
(ednostrani i dvostrani, inter vivos ili mortis causae, dobro namerni
ili tovarni, formalni i neformalni) = izjava na volja koja proizveduva
opredeleno gra|anskopravno dejstvo. Taa volja mora da bide
izjavena seriozno i slobodno, upatena kon ne{to {to fizi~ki i pravno
e mo`no i da ima svoj predmet (stvari, nekoe dejstvie, pravo ili
vozdr`uvawe) i kauza (cel koja so nea se postignuva).
pravno sredstvo izjava na volja naso~ena kon ocenka na zakonitosta vo
pravniot poredok.
pravo pravoto e postapka koja sum ovlasten da ja o~ekuvam da bide
ispolneta od drugite kon mene. Drugite ne treba da go popre~at moite
obidi ne{to da storam ili da imam {to i da e, bez ogled dali toa e za
moe sopstveno dobro ili ne e.
pre lat. prefiks vo slo`enki so zna~ewe: pred, porano.
310