Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

102 Beeldschermkinderen
politieke en economische kwesties, de situatie in de wereld, oorlogen en
nucleaire wapens. 22
Ook audiovisueel entertainment of nieuwsprogramma’s met abstracte
gevaren zijn met name beangstigend voor deze leeftijdsgroep. Films met
abstracte gevaren gaan over politieke invasies, kwaadaardige samenzweringen
of rampen met giftig gas, enzovoort. Een voorbeeld is de film
The Day After (1983) over een nucleaire aanval op een Amerikaanse gemeenschap.
Toen deze film in Amerika op de televisie kwam, maakten
veel ouders zich zorgen over de reacties van hun kinderen. Uit onderzoek
van Cantor en collega’s (1986) bleek echter dat kinderen tot twaalf jaar
veel minder van slag waren van deze film dan tieners. Eigenlijk waren de
ouders zelf het meest geschokt. Dit komt doordat de emotionele effecten
van deze film met name voortkomen uit bespiegelingen over een eventuele
vernietiging van de aarde. Dit is een abstract concept dat het verstand
van jonge kinderen ver te boven gaat. Het aanvoelen van gevaar hangt
af van kennis en ervaring. Een aanvallend dier roept bij iedereen angst
op, omdat het een beroep doet op instinctmatige reacties van mensen op
snelle benadering, plotselinge of vreemde bewegingen en harde geluiden.
Maar voor andere bedreigingen, zoals nucleaire wapens, is een zekere
kennis nodig, die bij jonge kinderen nog ontbreekt.
4.4 Factoren die angst voor mediageweld vergroten
of verkleinen
Er zijn een aantal factoren die de angst van kijkers kunnen vergroten of
verkleinen. Deze factoren behelzen kenmerken van de kijker, van de media-inhoud,
en de context waarin de media-inhoud wordt bekeken.
Cognitief ontwikkelingsniveau van de toeschouwer
Het cognitieve ontwikkelingsniveau van een kijker is een belangrijke bepalende
factor voor de intensiteit van angsten voor mediagevaren. In de
eerste plaats zijn kinderen tot een jaar of zes nog niet goed in staat om
hun kennis over wat wel en geen fantasie is in te zetten tijdens het kijken
naar fictie. Ze kunnen zichzelf ook nog niet effectief geruststellen door te
denken dat hetgeen ze zien ‘maar gespeeld’ is. Bepaalde typen onrealistische
fictie hebben dan ook vaak een grote uitwerking op jongere kin-