Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

Angstreacties
voor de diverse emoties. Een ander uitgangspunt van de opwindingsoverdrachttheorie
is dat, wanneer twee gebeurtenissen die beide een
verhoogde opwindingstoestand veroorzaken, na elkaar optreden, de
opwinding die de eerste gebeurtenis creëert de staat van opwinding
ten gevolge van een volgende gebeurtenis kan intensiveren.
Wat heeft dit nu met het kijken naar geweld te maken? Als een kind
naar iets angstaanjagends kijkt, bijvoorbeeld een moordscène, dan
stijgt zijn fysieke opwindingsniveau, ten gevolge van een angstreactie.
Als de angstaanjagende scène daarna afgelopen is – bijvoorbeeld
omdat het slachtoffer ontsnapt – dan ervaart het kind een nieuwe emotie:
opluchting. Maar omdat het kind zich nog steeds in een verhoogde
staat van opwinding bevindt, en omdat deze opwinding overgaat op
de nieuwe emotie, is het gevoel van opluchting extra intensief. Met andere
woorden, kinderen die eerst een beetje bang zijn geweest voor iets
in een film, voelen zich, zodra het gevaar geweken is, extra opgelucht
en tevreden. En juist deze door fysieke opwinding geïntensiveerde opluchting
maakt het kijken naar geweld aantrekkelijk.
• De hang-naar-sensatietheorie
Volgens de hang-naar-sensatietheorie (sensation seeking theory) vinden
kinderen (en volwassenen) het leuk om naar gewelddadige en
angstwekkende media-inhouden te kijken, omdat deze hun behoefte
aan sensatie bevredigen. Het psychologische concept van sensatie
zoeken wordt door Zuckerman (1996) gedefinieerd als de tendens van
mensen om gevarieerde, nieuwe, complexe en intense sensaties en ervaringen
te zoeken, en om bereid te zijn fysieke, sociale, wettelijke en
financiële risico’s te nemen om deze sensaties te ondergaan. Mensen
hebben van oudsher een behoefte aan sensatie, de een wat meer dan
de ander. Volgens Zuckerman (1979) neemt de behoefte aan sensatie
gedurende de kindertijd toe. Ze vormt een piek tijdens de tienerjaren
en dan neemt ze met het rijpen der jaren geleidelijk weer af. Jongens
hebben over het algemeen een grotere behoefte aan sensatie dan meisjes.
Kinderen en tieners zijn dus relatief grote sensatiezoekers. Wat
doen ze met deze behoefte aan opwinding en sensatie? Dat verschilt
per kind. Jonge kinderen stoeien of spelen dat ze superhelden zijn.
Tieners met een sterke behoefte aan sensatie gaan bijvoorbeeld bungeejumpen.
Maar kinderen kunnen ook voorzien in hun behoefte aan
107