Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

Mediageweld en agressie
3.3 Nuanceringen in theorie en onderzoek
Moderne effectonderzoekers zijn het erover eens dat niet alle soorten
mediageweld op alle kinderen dezelfde invloed hebben. Het effect van
mediageweld is afhankelijk van een groot aantal andere factoren, zoals
het type mediageweld, het kind dat ernaar kijkt en de omgeving waarin
het kind opgroeit. In de onderdelen hierna worden enige belangrijke nuanceringen
in het onderzoek naar het effect van mediageweld op agressie
besproken.
Verschillende typen mediageweld
Volgens de theorie van de selectieve effecten, die sinds geruime tijd de
heersende theorie is onder effectonderzoekers, heeft mediageweld wel
invloed, maar alleen onder bepaalde voorwaarden. Een documentaire
over de toename van geweld onder jongeren, waarin gewelddadige scènes
voorkomen om het publiek te informeren over dit probleem in de
samenleving, is natuurlijk niet te vergelijken met een horrorfilm waarin
een held met een kettingzaag op zijn tegenstanders afgaat. De documentaire
is gemaakt om geweld te ontmoedigen, terwijl het in de horrorfilm
wordt verheerlijkt. Ook is het niet moeilijk te voorspellen dat een film
als Schindler’s List andere effecten sorteert dan een film als Terminator
ii. Natuurlijk gebruiken kijkers de contexten waarin het mediageweld
wordt uitgevoerd om betekenis aan beelden te geven. Voor effectonderzoekers
is het daarom van belang uit te zoeken hoe kijkers verschillende
contexten interpreteren, omdat media-effecten afhankelijk zijn van deze
interpretaties. Uit onderzoek blijkt dat zes contextkenmerken van mediageweld
de kans op agressief gedrag beïnvloeden.
• Identificatiemogelijkheden met de daders
Bij de bespreking van de observationele leertheorie van Bandura
kwam al naar voren dat de aantrekkelijkheid van de mediafiguur
die geweld gebruikt van belang is. Uit de meta-analyse van Paik en
Comstock (1994) blijkt inderdaad dat de effecten van geweld groter zijn
wanneer de film of het televisieprogramma mogelijkheden tot identificatie
biedt. Wanneer de daders aantrekkelijk zijn en kinderen zich
met hen kunnen identificeren, zijn kinderen gevoeliger voor effecten.
Kinderen voelen zich het meest aangetrokken door mediafiguren die
71