Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

50 Beeldschermkinderen
beschrijf ik hoe sociocognitieve kenmerken van invloed kunnen zijn op
de voorkeuren van acht- tot twaalfjarigen voor entertainment en mediaproducten.
Het aanvoelen van andermans emoties
Een zeer belangrijk kenmerk van kinderen van acht tot twaalf is dat ze
veel beter dan jongere kinderen in staat zijn om de emoties van anderen
te herkennen en te begrijpen. Kinderen van vier kunnen wel al verklaringen
geven waarom hun vriendjes blij, droevig of boos zijn, maar letten
dan nog voornamelijk op uiterlijke kenmerken, zoals de gezichtsuitdrukking.
50 Vanaf zes à zeven jaar gaan kinderen echter steeds beter op
‘interne’ informatie vertrouwen om emoties van anderen te begrijpen.
Ook gaan ze begrijpen dat iemand meer dan één emotie tegelijk kan ervaren
en dat gevoelens verborgen of zelfs geveinsd kunnen worden. Het
is dan ook niet verwonderlijk dat kinderen op dit sociocognitieve ontwikkelingsniveau
doorkrijgen wanneer personen op televisie of in commercials
slecht acteren, bijvoorbeeld als emoties op een niet overtuigende
manier worden gespeeld, en dat ze dit gaan afkeuren. 51
Het begrijpen van sociale perspectieven
De capaciteit van kinderen om de wereld vanuit het perspectief van anderen
te zien neemt snel toe gedurende de kleuter- en de basisschooltijd. 52
Volgens Piaget zijn kinderen tot een jaar of zes ‘egocentrisch’ in hun denken.
Hiermee bedoelde hij niet dat jonge kinderen egoïstisch zijn in de
zin dat ze alleen aan zichzelf denken, maar dat jonge kinderen nog geen
pogingen doen om te denken vanuit de sociale perspectieven (gedachten,
gevoelens) van een ander. Piaget bedacht de term egocentrisme om sommige
aspecten van de kindertaal te begrijpen. Peuters en kleuters hebben
soms de gewoonte om te praten zonder dat ze de bedoeling hebben
te communiceren. Ze herhalen wat ze net gehoord hebben of ze praten in
zichzelf. Dit soort taalgebruik noemde Piaget egocentrisch.
Gedurende de basisschooltijd leren kinderen geleidelijk steeds beter
om zich in de perspectieven van anderen te verplaatsen. Kleuters zijn al
redelijk goed in staat om zichzelf in de schoenen van anderen te verplaatsen,
maar pas in de basisschoolleeftijd leren kinderen om verschillende
gezichtspunten tegelijkertijd in ogenschouw te nemen en te anticiperen