Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

100 Beeldschermkinderen
tastische gevaren af. Vanaf dat moment worden kinderen weliswaar nog
wel bang van fictieve media-inhouden, maar die moeten dan wel in het
echte leven kunnen gebeuren.
‘Toen ik vijf was, was ik als de dood voor De Hulk. Het moment dat de
man verandert in de Hulk heeft lange tijd een grote indruk op mij achtergelaten.
Als ik ’s avonds naar bed ging, moest de deur open blijven.
Ik was doodsbang dat de Hulk met draaiende ogen mijn kamer binnen
zou komen. Deze angst heeft een aantal maanden geduurd. Als ik nu
de Hulk zie, lig ik in een deuk.’
Pauline, 21 jaar.
Kinderen tot een jaar of 7 zijn ook relatief vaak bang van films met direct
waarneembare gevaren, zoals The Wizard of Oz, terwijl oudere kinderen
banger zijn voor films met impliciete of gesuggereerde gevaren, zoals
Poltergeist en Jaws. In de film Poltergeist wordt een huis belaagd door
onzichtbare geesten. De gevaren in deze film worden vaak gesuggereerd
door impliciete bedreigingen: uit angstaanjagende muziek en schuivende
meubelstukken moet de kijker afleiden dat er een poltergeist op de loer
ligt. Dit soort gevaren wordt door kinderen tot een jaar of zeven helemaal
niet begrepen. Die zien wel een tafel rondschuiven, maar verbinden
dat beeld niet met de poltergeist die het schuiven veroorzaakt. Een ander
voorbeeld is de film Jaws, waarin het gevaar soms wordt gecommuniceerd
via een grote donkergrijze vin die door het water zoeft. Om bang te
kunnen worden van deze beelden, moet je echter wel weten dat er onder
het water, aan die driehoekige vin, een monster vastzit. Voor dit soort gesuggereerde
gevaren moeten kinderen bepaalde kennis hebben. En die
hebben ze vaak nog niet. 18
Dit verschil tussen jongere en oudere kinderen verklaart ook waarom
goedaardige, maar monsterachtig uitziende figuren kinderen tot zo’n
jaar of zeven intens bang kunnen maken. Een goed voorbeeld hiervan is
de geest in de lamp in de film Aladdin. Wie deze film kent, weet dat deze
geest buitengewoon vriendelijk en behulpzaam is. Toch jaagt hij veel
jonge kinderen de stuipen op het lijf. Dat komt doordat jonge kinderen
vooral letten op de groteske perceptuele eigenschappen van de geest. En
die zijn in zijn geval duidelijk aanwezig: vergezeld van een enorme plof
komt er een groot spookachtig wezen uit een lamp dat zich vervolgens
over het gehele filmbeeld verspreidt. Onderzoek wijst uit dat jonge kin-