Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

10 Beeldschermkinderen
media, eenvoudigweg omdat ze niet konden lezen. Arbeiderskinderen
hadden zo’n lage gemiddelde levensverwachting, dat de gezinsopvoeding
zich er vooral op toelegde kinderen te leren omgaan met pijn en hen voor
te bereiden op een vroege dood. 3
Vanaf het begin van de twintigste eeuw ziet men dat de jeugdfase, de
relatief zorgeloze periode waarin kinderen en jongeren ver van de volwassen
maatschappij worden grootgebracht, zich langzaamaan verspreidt
over alle lagen van de bevolking. Later begint de jeugdperiode
zich in twee richtingen te verlengen. Kinderen beginnen op steeds jongere
leeftijd de autonomie en mondigheid te vertonen die kenmerkend zijn
voor de volwassenheid, terwijl tegelijkertijd de verantwoordelijkheden
die bij de volwassenenwereld horen, zoals deelname aan het arbeidsproces
en het krijgen van kinderen, worden uitgesteld. 4
Verdwijnt de kindertijd?
De jeugdfase heeft tot volle bloei kunnen komen in de eerste helft van
de twintigste eeuw. Kinderen werden massaal afgeschermd van de realiteit
van het dagelijkse leven. Onderwerpen als geboorte, dood, seks en
geld werden niet met hen besproken. De gedrukte media voor de jeugd
bleven, net als in de eeuw ervoor, voornamelijk bestaan uit moraliserende
verhalen, gespeend van elk taboe. In sommige jeugdboeken was wel
sprake van enige ondeugendheid, maar deze beperkte zich tot onschuldige
stoutigheden. Er waren strikte regels voor wat kinderen van bepaalde
leeftijden wel en niet behoorden te weten. 5
Gedurende de laatste decennia van de twintigste eeuw werd dit zogenoemde
‘paradigma van het kwetsbare kind’ steeds vaker ter discussie
gesteld. Vooral vanaf de jaren 1960 kreeg de visie gestalte dat het verkeerd
is kinderen een schijnwereld voor te houden en dat het belangrijk is kinderen
te confronteren met de realiteit om hen tot grotere bewustwording
te brengen. Deze nieuwe visie op kinderen werd voor een belangrijk deel
ingegeven door de opkomst van emancipatiebewegingen van jongeren,
zoals de provo’s en hippies, die ten strijde trokken tegen het burgermansfatsoen
en hun eigen plek in de samenleving opeisten. Zo ontstond, net
als in de tijd voor Rousseau, opnieuw de trend om in media gericht op
kinderen, taboes zoals seksualiteit, dood en echtscheiding bespreekbaar
te maken. 6
Deze emanciperende trend om kinderen te confronteren met de re-