Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

Angstreacties
angstig en verdrietig is. 11 Het is daarom niet verwonderlijk dat kinderen
de fobieën van hun ouders voor bijvoorbeeld muizen, honden, hoogten
en insecten gemakkelijk overnemen. 12
Angsten worden ten slotte ook aangeleerd via overdracht van negatieve
informatie. Stel dat een kind een gesprek hoort waarin haar ouders
elkaar hun pijnlijke ervaringen vertellen, opgedaan tijdens een tandartsbezoek.
Het is mogelijk dat zo’n kind via deze getuigenverslagen bang
voor de tandarts wordt. De onderliggende mechanismen bij deze manier
van angst ontwikkelen zijn fantasie en empathie. Kinderen moeten mentale
beelden vormen bij de verbale informatie, en voelen via empathie de
angst die de slachtoffers hebben ervaren. 13
Kortom, angsten kunnen op drie verschillende manieren worden
aangeleerd, via directe negatieve ervaring, observationeel leren en negatieve
informatieoverdracht. Ollendick en King (1991) hebben onderzocht
welke van deze manieren het meest voorkomt bij kinderen. In hun studie
werd aan 1092 Amerikaanse en Australische kinderen gevraagd naar de
dingen waarvoor ze het meest bang waren. Daarna werd hun gevraagd
de herkomst van hun angst te noemen: directe ervaring, observationeel
leren en/of negatieve informatieoverdracht. Kinderen noemden observationeel
leren het meest als bron van hun angst (56%). Daarna kwamen
negatieve informatieoverdracht (39%) en directe ervaring (37%).
Angsten aanleren via de media: ook drie manieren
De drie manieren om angstig te worden zijn niet alleen bruikbaar om
het ontstaan van algemene kinderangsten te begrijpen, ze zijn ook van
belang om de angstreacties van kinderen (en volwassenen) op mediainhouden
te begrijpen. Angsten kunnen via de media ook op drie manieren
plaatsvinden: 1 via directe ervaring met een gemedieerd gevaar, 2
via observationeel leren van mediafiguren, en 3 via negatieve informatieoverdracht
door mediafiguren.
• Directe ervaring met gemedieerde gevaren
Stel je eens voor dat je een wandeling maakt door een prachtig tropisch
woud ergens in Indonesië. Plotseling zie je op een meter afstand
een enorme slang sissend en met opgeheven kop op je afkomen. Je
schrikt je een ongeluk en dat is, zoals eerder duidelijk werd, een normale
menselijke angstreactie, die veroorzaakt wordt door een directe
93