Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

64 Beeldschermkinderen
sie kan leiden, is een even belangrijke vraag hoe dit kan gebeuren. In de literatuur
doet een aantal theorieën de ronde. Elk van deze theorieën biedt
een andere verklaring voor de manier waarop mediageweld tot agressief
gedrag kan leiden. Deze zullen achtereenvolgens worden besproken.
De sociale leertheorie
Volgens de sociale leertheorie van Bandura (1973) is agressie een vorm van
gedrag die net als veel andere gedragingen aangeleerd wordt. Dit gebeurt op
verschillende manieren. In de eerste plaats gaat het al doende, door directe
ervaring. Jonge kinderen proberen hun omgeving uit en op die manier
leren ze welk gedrag gewenst is en welk niet. Heftig timmeren in de schuur
mag bijvoorbeeld wel, maar met de hamer op meubelen rammen, dat wordt
door de meeste ouders niet getolereerd. Wanneer agressieve acties bestraft
worden, leert een kind zijn impulsen steeds beter te bedwingen. Als een
kind echter de indruk krijgt dat zijn agressieve acties succes hebben, dan
zal het vaker geweld gebruiken om zijn doel te bereiken, totdat gewelddadig
gedrag een gewoonte is die nog maar moeilijk te veranderen is. 6
Agressief gedrag kan ook op een andere manier worden aangeleerd,
namelijk door het gedrag en de gevolgen daarvan bij andere mensen te
observeren. Bij dit soort leren ervaart het kind dus niet zelf de beloningen
of de straf, maar kijkt deze af bij anderen in zijn omgeving. Als een
kind ziet dat zijn oudere broer de hond een trap geeft en dat deze broer
daarna door zijn vader wordt gestraft, dan leert het kind dat het verkeerd
is om honden te schoppen. Andersom kan een kind evengoed leren dat
het leuk is om honden te schoppen. Stel dat een kind ziet dat zijn vader in
aanwezigheid van vrienden zijn hond een enorme trap geeft, en dat deze
vrienden daarna hard moeten lachen om de jankende hond, dan steekt
het kind heel andere normen op. Het is niet moeilijk te voorspellen welke
van de twee kinderen later zijn eigen hond zal schoppen.
Het aanleren van agressief gedrag ontstaat dus niet alleen door directe
ervaring met positieve en negatieve gevolgen van bepaald gedrag, maar
ook door te kijken hoe bepaald gedrag anderen vergaat. Deze tweede
vorm van leren, het observationele leren, vindt plaats wanneer een kind
zich spiegelt aan het voorbeeld dat rolmodellen in zijn omgeving bieden.
Deze vorm van leren vindt vooral plaats wanneer het kind het geobserveerde
model bewondert, of hem of haar aardig of aantrekkelijk vindt.
Volgens Bandura (1973) zijn er drie belangrijke leveranciers van model-