Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

4.3 Ontwikkelingspsychologische trends in
kinderangsten
Angstreacties
Zowel de normale kinderangsten als angsten die via de media ontstaan,
zijn sterk afhankelijk van het cognitieve ontwikkelingsniveau van kinderen.
Tot zo’n anderhalf jaar zijn de angsten van kinderen zeer beperkt.
Ze zijn dan met name bang voor concrete gebeurtenissen, zoals vreemde
personen, harde geluiden en een moeder die uit het zicht verdwijnt. 16 De
meeste angsten ontstaan pas in de peuter- en kleutertijd. Een belangrijke
verklaring hiervoor is dat in deze periode de fantasie van kinderen zich
sterk ontwikkelt. Kinderen kunnen dan bang worden voor dingen waarbij
fantasie een rol speelt, zoals het donker, dieren en monsters.
Van twee tot zeven jaar: krokodillen onder het bed
In de leeftijdsfase van twee tot zeven jaar maakt de geest van kinderen
een stormachtige ontwikkeling door. Kinderen gaan hun geheugen
steeds beter gebruiken en ze gaan ook voorspellingen doen in de trant
van ‘als dit, dan dat’. Dat is de reden dat naast de angsten voor concrete
dingen ook de angsten voor ideeën ontstaan. Kinderen worden bang
van dingen die zouden kúnnen gebeuren. Dit veroorzaakt een toename
in angsten, omdat in de fantasiewereld van peuters en kleuters werkelijk
alles mogelijk is. Er kan een krokodil onder je bed op je loeren of er kan
een geest in de wc zitten, die je grijpt als je over de gang rent.
De meest voorkomende angst in de peuter- en kleutertijd is angst voor
grote dieren (die kunnen je opeten) en insecten (die kunnen over je heen
lopen). 80% van de vijf- en zesjarigen zegt bang te zijn voor een of ander
dier. Op de tweede plaats komt angst voor monsters. Bijna driekwart van
de kleuters zegt bang te zijn voor monsters en andere griezels, waaronder
heksen, reuzen en trollen. Ten slotte zijn kinderen in deze leeftijd vaak
bang voor het donker, voor dokters en tandartsen, diep water en grote
hoogten, en voor alles wat er vreemd uitziet of plotseling beweegt. 17
Audiovisuele media kunnen intense angstreacties oproepen in deze
leeftijdsgroep. Kinderen tot zeven jaar kunnen vooral bang worden van
fantastische gevaren in de media, van gebeurtenissen die niet in de werkelijkheid
kunnen gebeuren. Ook kunnen ze van streek raken van dingen
die plotseling verdwijnen of een andere vorm krijgen, iets wat vaak
in tekenfilms voorkomt. Vanaf een jaar of zeven neemt de angst voor fan-
99