Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer

34 Beeldschermkinderen
Dat baby’s en peuters veel aandacht voor reclames hebben, vinden volwassenen
soms schokkend, maar deze wetenschap is beslist niet nieuw.
Ze heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de bedenkers van Sesamstraat
er in 1969 voor hebben gekozen om Sesamstraat in een vorm te gieten die
lijkt op reclames: korte verhaaltjes, met een overvloedig gebruik van muziek,
slogans, rijmpjes en liedjes. 16
Zowel peuterprogramma’s als commercials zijn ontworpen om de
aandacht te vangen met visuele en auditieve programmakenmerken. En
vanwege hun specifieke aandachtssysteem, zijn baby’s en peuters erg gevoelig
voor dit type programma’s. Volgens Ruff en Rothbart (1996), is het
eerste levensjaar van kinderen gekenmerkt door een aandachtssysteem
dat het onderzoekende/oriënterende systeem wordt genoemd. In die periode
hebben kinderen vooral aandacht voor nieuwe of op een andere
manier verrassende stimuli. Ze kijken naar die stimuli om ze te ontdekken
en om er van te leren. Naarmate kinderen de peuterleeftijd bereiken
wordt hun aandacht voor stimuli veel minder bepaald door de nieuwheid
ervan en meer door hetgeen intrinsiek interessant is voor ze.
De specifieke smaak van baby’s voor felle kleuren, bewegende objecten,
liedjes en muziek blijkt duidelijk uit een van onze onderzoeken. In
dit onderzoek hebben we 50 baby’s, peuters en kleuters geobserveerd terwijl
ze in hun natuurlijke omgeving televisiekeken. In werkelijkheid bestond
hun ‘televisiekijken’ uit een videoband van 40 minuten, bestaande
uit programmasegmenten uit het Journaal, Sesamstraat, de Teletubbies
en De Leeuwenkoning II. Tussen de programma’s zat een aantal commercials,
onder andere van Douwe Egberts, Sunil, Barbie en Haribo. 17
We begonnen onze studie met een analyse van de kenmerken die programmamakers
gebruiken om de aandacht van kinderen te stimuleren.
Om dit te doen, verdeelden we de programmasegmenten in 64 scènes, en
vervolgens codeerden we in deze scènes de aanwezigheid van 36 visuele,
auditieve, en inhoudskenmerken waarvan bekend is dat ze de aandacht
van jonge kinderen stimuleren. De kenmerken hebben we afgeleid van
televisieonderzoek naar de aandacht en voorkeuren van jonge kinderen.
De 36 kenmerken die de aandacht van kinderen kunnen stimuleren zijn
opgenomen in tabel 2.1.