Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer
Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer
Download PDF: Beeldschermkinderen - Kijkwijzer
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
98 <strong>Beeldschermkinderen</strong><br />
Hoewel de assumpties van Frijda en Harris aannemelijk zijn, zijn ze<br />
nooit getest in empirisch onderzoek. Ook is nooit onderzocht waarom<br />
kijkers fictief entertainment vaak op de standaardmanier, dus met de bijbehorende<br />
emoties, consumeren. Harris (2000) biedt een verklaring van<br />
dit proces aan de hand van een evolutietheorie. Op een zeker moment in<br />
het verleden heeft de mens de capaciteit verworven om taal te gebruiken.<br />
Waarschijnlijk werd deze taal aanvankelijk alleen gebruikt voor communicatie<br />
over het hier en nu, bijvoorbeeld om iemand te wijzen op eetbare<br />
planten of kruiden in de omgeving, of om acties tijdens de jacht op elkaar<br />
af te stemmen. Op een bepaald moment werd de taal ook met andere bedoelingen<br />
gebruikt. De mens ging informatie overbrengen die verkregen<br />
was op andere tijden en plaatsen: hij ging vertrouwen op getuigenverslagen.<br />
Natuurlijk betroffen deze getuigenverslagen soms emotioneel<br />
geladen gebeurtenissen, bijvoorbeeld wanneer iemand vertelde dat haar<br />
zoon onder hevige pijnen was overleden na het eten van bepaalde vruchten.<br />
Om dit soort getuigenissen te begrijpen, moesten de toehoorders<br />
zich mentale voorstellingen maken van de vruchten en van de ernstige<br />
implicaties van het eten ervan. En bij die mentale voorstellingen voelden<br />
ze emoties.<br />
Stel nu dat dit soort informatie onze voorouders koud had gelaten? En<br />
dat ze alleen emotioneel hadden gereageerd wanneer ze de beschreven<br />
situatie zelf zouden hebben ervaren? Niet alleen zouden onze sociale relaties<br />
dan zeer beperkt zijn gebleven, maar we zouden ook niet alert kunnen<br />
zijn op de waarschuwingen van anderen. We zouden niet kunnen<br />
anticiperen op de gevaren waarvan de ooggetuigen ons bewust maakten.<br />
De waarschuwingen van ooggetuigen hadden immers ten doel toehoorders<br />
bang te maken, om te voorkomen dat misstappen zich onder soortgenoten<br />
herhaalden. Deze communicatieve vaardigheden, maar ook het<br />
vermogen om voorstellingen te maken bij getuigenverslagen, hebben immense<br />
gevolgen gehad voor de ontwikkeling van de mens. Volgens Harris<br />
is onze emotionele betrokkenheid bij fictie uiteindelijk een erfenis die<br />
hoort bij wezens die taal gebruiken en die zich mentale voorstellingen<br />
kunnen maken bij getuigenverslagen. Onze negatieve emotionele reacties<br />
op drama en fictie zijn volgens hem een kleine ‘evolutionaire prijs’<br />
die we moeten betalen voor onze belangstelling en emotionele ontvankelijkheid<br />
voor ooggetuigenverslagen. 15
Change language