Download pdf book - Shri Golwalkar Guruji

१६. हंदसाठ ू जागितक यासपीठ
१९४९ या जुलै महयात संघबंद उठयानंतरया काळात ौीगुजींनी नया पिरःथतीत हंदू
संघटनेचा वचार सुःथर आण पिरपव करयासाठ के वढे भगीरथ ूय के ले, ाचे आपण
िनरिनराळया ूसंगाया अनुरोधाने अवलोकन के लेच आहे. संघ कायकयाचा अयासवग असो,
गोहयाबंदसारखे राीय मानबंदया ू संरणाचे आंदोलन असो, एखादा उसव ूसंग असो क
युदासारखा िनकराचा ूसंग असो, ‘हंदू’ या शदाने अंत:करणात जागृत होण या राीय
ःवरुपानाकडे ते ल वेधीत .हंदू परंपरेचा अयंत ूेरक व एकामतेला पोषक अथ उलगडन ू सांगत .
राीय जीवनाया सवच ेऽात हंदू हणजेच मानवी कयाणाया जीवनमूयांचा भकम आधार
घेऊन रचना हावी हणजे रा सवागांनी तेजःवी ःवरुपात उभे होईल, अशी यांची ढ ौदा होती .
या धारणेने राजीवनाची ववध ेऽे या हावी, असा जाणीवपूवक ूय यांनी के ला .शाखामक
कामाया एक नया टयावर यांनी संघाला नेले.
आपणाला असे दसते क संघाचे शाखामक काम नैसिगक रया उबात होत गेलेले आहे.
संघःथानाबाहेर यापक रया संघाचा वचार पोचवयाची ूबया ःवाभावकपणे घडत गेली आहे.
डॉ. ँयामाूसाद मुखज यांनी राजकय पासाठ काह कायकत मािगतले. ौीगुजींनी ते दले. संघ
राजकारणात पडला नाह. िनय शाखामक कायावरल यांचे ल वचिलत झाले नाह. पण संघाचा
वचार घेऊन गेलेया लोकांनी राजकारणात राीय कणखरपणा आण मूयिना आणयाचा ूय
के ला. ौिमक ेऽ, िशण ेऽ, सहकार ेऽ, वनवासी ेऽ, वृपऽसृी, नाना ूकारची सेवाकाय यांत
संघाचे ःवयंसेवक आपआपया रुचीनुसार गेले. या या ठकाणी राीय भूिमका आण संःकार
िनमाण करयाचा यांचा ूय राहला. संघाची िशकवण एवढच क, ूयेक ःवयंसेवक हा
जीवनाया सव अवःथांत संघ-वचारांचा वाहक असावा आण आपया मूळ शक िाशी याचा संपक
राहावा. तो जाईल तेथे माणसे जोडयाचा आण यांना संघानुकू ल बनवयाचा याने ूय करावा.
ःवत: अनुशासनहन बनू नये. हणून, ःवयंसेवक जथे काम करतो ितथे ते काम संघाया ूय
िनयंऽणाखाली राहावे, अशी मुळात कपना नसते. ‘पांचजय’ सााहकाया द .२ जुलै १९५६ या
अंकांत ौीगुरुजींचा डॉ .ँयामाूसाद मुखज यांया संबंधीचा एक लेख ूिसद झाला आहे .या लेखात
जनसंघाची ःथापना डॉ .ँयामाूसाद यांनी के ली यावेळ काय बोलणे झाले, याचा ःप उलेख
ौीगुरुजींनी अिधकृ तपणे के लेला आढळतो .राजकय प आण संघ यांया अयोय संबंधावषयी
संॅम अनेकांया मनात असतो .ौीगुरुजींचे िनवेदन वाचयास तो संॅम राहणार नाह .ौीगुरुजींनी
िलहले आहे:
“ःवाभावकच यांना मला सावध करावे लागले क, रा .ःव .संघाला राजकारणात ओढता येणार नाह .
संघ कोणयाह राजकय पाया आधीन राहन ू काय करु शकत नाह .कारण कोणयाह राजकय
पाया साधनाया रुपात राहन ू कोणतीह संःथा राीय जीवनाया पुनरुथानाचे आपले लआय
साय करयाची वाटचाल करु शकणार नाह .यांनी ह ःथती माय के ली .तसा यांना अनुभवह
आला .याचबरोबर यांनी असे मत य के ले क, नवा राजकय प कोणयाह संःथेया आधीन
राहू शकत नाह .रा .ःव .संघ आण संकपत राजकय प यांया संबंधाया मूळ आधारावर अशा
रतीने सहमत झायावर या नया पाचे लआय काय असावे हा दसरा ु मुा होता .रा .ःव .संघाबाबत
१२७