Download pdf book - Shri Golwalkar Guruji

आहे. हाती लाठया घेऊन गुंडाूमाणे इतःतत: फरणे कं वा जातीय दंगे माजवणे हे संघाचे काय
मुळच नाह.''
''वशांती हेह आमयासमोरचे उ आहे. हे आमचे जीवतकाय असून ते आहांस पुरे के ले
पाहजे. आयामक जीवनाया आधारावर वाला शांतीचे धडे ावे आण संपूण मानवसमूहात
एकतेचा भाव िनमाण करावा, हेच आमचे खरे काय आहे. पण हे के हा शय आहे जेहा आपले
सांःकृ ितक जीवनतवान आमसात कन चािरय संपन झालेया अशा कोटयवधी लोकांना एका
सूऽात गुंफू न, यांना उच येयाया ूाीसाठ कटबद करयात आपण यशःवी होऊ तेहाच हे
शय आहे.''
ॄटश राजवटचा अंत, देशाची फाळणी, तीनच वषात ःवतंऽ भारताचे िनंपन झालेले
िचंताजनक िचऽ आण राीय ःवयंसेवक संघाची नया संदभातील भूिमका यासंबंधी बदलया
पिरःथतीनुसार ौीगुजींना पुढे पुंकळच बोलावे लागले. कायकयाशी आण समाजाशीह. या
संवादाचा ूारंभ आपयाला या दौ यांतील ववध भाषणांत दसतो, असे हणयास ूयवाय नाह.
महामा गांधींची हया, देशात या दघटनेची ु झालेली ूितबया, सरकारचा संघावरल अयाय रोष,
सवऽ वाढत असलेली आदशहनता आण राीय ूगतीया मागात यामुळे िनमाण होणारे अडथळे
पाहन ू ौीगुजींचे िच अयंत यिथत झाले होते. यगत मानापमान अथवा गौरवसमारंभ यांत
यांना मुळच ची नहती. िमळालेया संधीचा लाभ घेऊन वशुद राीय वचार लोकांपुढे ठेवयाचा
ूय यांनी या भारत-ॅमणात के ला. सवऽ ते याच आंतिरक तळमळने बोलले. संघाया मागानेच
देश सुःथर, वैभवशाली आण सुूितत करता येईल, हा वास यांया बोलयातून सवऽ दसत
होता.
उरेकडल दौ यात द. ३० ऑगःट रोजी दली येथे मुकाम असता यांनी पंतूधान पं.
नेह यांची भेट घेतली. संघावरल बंद उठयानंतर संघनेयाची पंतूधानांशी ह पहलीच भेट.
ःवाभावकपणे ती औपचािरक ःवपाची झाली. पण यानंतर पुहा द. २३ सटबरला व २९ नोहबरला
आणखी दोनदा ौीगुजी नेहनां भेटले. या दोह भेट बराच वेळ चालया होया. देशातील
पिरःथतीसंबंधी अिभूाय दोघांनीह आपआपया परने सांिगतला. ौीगुजींनी संःकृ ती आण
रावाद, हंदू नसलेयांचे राजीवनातील ःथान, संघकायाचे ःवप आण उेश, सहंणुता, हंसा,
अहंसा इयाद वषयांवर मनमोकळेपणाने आपले वचार य के ले व नेहं या ूांना उरे दली.
या भेट जर झाया, तर पंतूधान नेहं चे मत संघासंबंधी कधीच पुरेसे ःवछ झाले नाह आण संघ
'जातीय' (कयुनल) असयाचा आरोप ते सतत करत राहले, ह ददवाची ु गो होय. नेह व ौीगुजी
यांया भेट होयाचे योगह यापुढल काळात फारसे आले नाहत. ौीगुजींना भेटयाची नेहं ना
फारशी इछाच नहती, असे हणणे ूा आहे.
पं. नेहं चा संघ-वरोध य करणार एक घटना याच सुमारास घडली. संघ-काँमेस संबंधाया
ीने ती दरपिरणामीह ू ठरली. घटना अशी क, संघाया ःवयंसेवकांना, सरदार वलभभाई पटेल
यांनी ूकटपणे य के लेया इछेनुसार, कॉमेसची दारे मोकळ करयासाठ हालचाल काँमेसमधील
काह पुढा यांनी सु के ली. या ूावर काँमेस पात दोन तट पडले. राजष टंडन आण पं. ारकाूसाद
िमौ हे ःवयंसेवकांया काँमेसूवेशाचे उघड समथक होते. गुजरातचे ौी. ओंकारूसाद ठाकु र यांनी तर
टंडन यांया मताचे समथन करताना एका लेखात हटले, ''संघाचे िशःतबद ःवयंसेवक काँमेसमये
७५