Download pdf book - Shri Golwalkar Guruji

आण अिधकार यांयाशी संपक साधून जो सला दला यामुळे अखेर ह अवघड कामिगर
यशःवीपणे तडला जाऊ शकली. सरदार पटेल हे गृहमंऽी होते. आण गृहमंऽायातील काह ूमुख
अिधकाराह ौीगुजींसंबंधी स-भावना ठेवणारे होते. कारण हंदू वःथापतांताना संघ कायकयाऐनी
के वढया शथने सुखप भारतात आणले, हे यांना ठाऊक होते. भारतात आलेया वःथापतांची जी
ववध ूकारे सेवा संघाने के ली, ितचीह कृ त जाण यांना होती. दोन सरकारे एकमेकांया देशांतील
राजकय कै ांची अदलाबदल (exchange of political prisoners) क शकतात. या ूथेया आधारे,
पाकःतानातील हंदू कै द आण भारतातील मुसलमान कै द यांची अदलाबदल घडवून आणयाची
योजना ौीगुजींनी सुचवली आण ती गृहमंऽायाने माय के ली. अदलाबदलीचा दवस ठरला आण
फरोजपूर हे अदलाबदलीचे ःथानह ठरले.
असे वाटले होते क, बॅ. खानचंद गोपालदासजी यांयासह इतर १९ जणांनाह फरोजपुर येथे
आणयात आले असेल. पण वाता िमळाली क, के वळ बॅ. खानचंद यांनाच आणयात आले आहे.
कारण यावेळ ौी. कु रेशी नामक एकच पाकःतानी कै द भारत सरकारकडे होता. एकाया बदयात
एकालाच सोडयाचे पाक सरकारने ठरवले होते. फाळणीया काळात हा कु रेशी मोठा कु वयात झाला
होता आण याची सुटका हावी अशी पाकःतान शासनाची फार इछा होती. फरोजपूरला
ौीगुजींनी ःवत: मु बंांया ःवागतासाठ जावे अशी योजना संघाया कायकयानी के ली होती.
इतर अनेक ःवयंसेवकह ितथे जाणार होते. मोठा भय कायबम हावयाचा होता.
पण ऐनवेळ पेच उभा राहला. एकदा का कु रेशीया बदयात खानचंदजींची मुता भारत
सरकारने ःवीकारली क उरलेया १९ जणांची मुता ूाय: अशय ठरेल. याची जाणीव ौीगुजींना
होती. हणून कु रेशीया बदयात खानचंदजींबरोबर इतर १९ जणांची मुताह पाकने के ली पाहजे
असा आदेश भारत सरकारया गृहमंऽायाकडन ु येयाची िनकड होती. हाताशी वेळ अयंत थोडा होता.
ौीगुजी अयंत यिथत झाले होते. ःवागतासाठ आलेया ःवयंसेवकांत ौी. लालकृ ंण अडवाणी
हेह होते. िनराशेने सवाची मने मासली होती. पण ौीगुजींया मनाला िनराशेने ःपशह के लेला
दसला नाह. ते एकदम हणाले, ''आह सारे काह क शकतो.'' आण डॉ. आबाजी थे यांयाकडे
वळून सांिगतले, ''आबा, काकासाहेब गाडगीळांना फोन लाव. मी यांयाशी बोलतो.''
यावेळ पंजाबात रापतींची राजवट होती. ौी. िभडे नामक चीफ सेबे टर होते. सरदार पटेल
कु ठेतर गेयामुळे काकासाहेब गाडगीळ तापुरते गृहमंऽीपद सांभाळत होते. ौीगुजी काकासाहेबांशी
बोलले. यानंतर लगेच पाक शासनाला संदेश गेला क कु रेशीया बदयात खानचंदजींसह सव वीसह
जणाचीं मुता झाली तर कै ांची अदलाबदल होईल. अयथा होणार नाह. या दवसापुरता
अदलाबदलीचा कायबम ःथिगत झाला. पण भारत सरकारया कडक धोरणाचा योय पिरणाम
झालाच. कु रेशीया मुतेची पाक शासनाला उकट इछा होती. तेहा भारतसरकारया मागणीनुसार
सव २० जणांना मु कन कु रेशीची मुता घडवुन आणयाचे अखेर पाक शासनाने माय के ले. या
घालमेलीत सुमारे एक महना गेला. पण बॅ. खानजंदजींसहत सारे ःवयंसेवक बंधू सुखप भारतात
परतले. यांचे ूचंड ःवागत करयात आले.
भारत सरकारचे सहकाय संपादन कन या ूकरणात ौीगुजींनी फार महवाची भूिमका पार
पाडली. सरदार पटेल, काकासाहेब गाडगीळ आण ौी. िभडे यांयाशी ौीगुजींचा यगत
ःनेहसंबंध, ःवयंसेवकांचय मुतेची यांची वलण तळमळ, योय वेळ कडक धोरण
५३