bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...

içimdikter (doğrusu spirt içimdikteri; içkiler) narkotikalık zattar (doğrusu
narkotik zattar; narkoman) vb.
2. Uzmanlar terimleri başka dilden olduğu gibi kelimesi kelimesine tercüme
ederek almışlardır. Ama terim çevrilerek ya da çevrilmeden alınsa bile onun
kökü, şekli, ona eklenen yapım ekleri ve kelimenin Kırgızcadaki karşılığının
uzmanlar tarafından belirtilmesi lazımdır. Örneğin yuridiçeskiy-yuristtik
(hukuki) v.b.
3. Bazı uzmanlar terimlerin Kırgızcada karşılıkları varken başka dillerdeki
(Rusça) kelimeleri terim olarak kullanmışlardır. Örneğin parazit (parazit),
apatya (gevşeklik), appetit (iştah), orginal (orijinal) gibi terimler hiç
çevrilmeden makalelerde, ders kitaplarında, medyada kullanılmaktadır.
Kırgızcada mite, ındın öçüü, tabit, tüp nuska, gibi.
4. Başka dillerden gelen birleşik kelimeleri Kırgızca’ya tercüme etme sürecinde
birçok problem oraya çıkmaktadır. Örneğin Rusçadaki Bertoletova Sol’
birleşik terimini Kırgızca’ya Bertoletov Tuzu olarak çevirmişlerdir. Ama bu
çeviri doğru değildir. Doğrusu Bertole Tuzu olmalıdır.
5. Dilde uluslararası kelimeler hiç çevrilmeden kullanılır. Genellikle bunlar
ul’ra anti, gibi prefikslerle başlayan kelimeler. Örneğin ul’tramarin (deniz
mavisi), antitelo (antikorlar)
2.2. Kırgız Milli Terminolojisinin Oluşmasında Rusçanın Önemi
Rusçanın yardımı ile Kırgızca’ya Değişik yollar ile edebiyat, ekonomi, tarih,
siyaset, medeniyet ve başka bilim dallarına birçok kelime ve kavram girmiştir. Netice
olarak ana dilin sözvarlığı zenginleşmiş. Bununla birlikte, Kırgızcanın hem edebiyat
hem konuşma hem de yazı dili gelişmiştir. Tam olarak söyleyecek olursak Kırgız dili
Büyük Ekim Sosyalist İnkılâbı’ndan sonra gelişmeye başlamıştır.
Herkesin bildiği gibi Rusça Kırgız yazı dillini büyük ölçüde etkilemiştir.
Genellikle bu görünüşü yayımlanan değişik gazetelerde görebiliriz. Mesela 1928
yılının Mayıs ayında yayımlanmış olan “Erkin Too” gazetesinin vasıtasıyla yeni
anlamları ve kavramları karşılayan 28 sözcük Kırgız diline girmiştir. Bunlardan
bazıları komsomol (komsomol), komitet (komite), partiya (parti), soyuz (birlik),