bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
top oynuyorlar 113 ). (Biçim Eklerinin karşılığı olarak Türkiye Türkçesindeki,<br />
küçülteme ekleri (ata/atakey), çokluk ekleri (kişi/kişiler), derecelendirme sıfatları<br />
(cakşı/cakşıraak), sayı sıfatları (biröö/ birinçi) 114 alınmıştır. ) Ayrıca yapım eklerini<br />
diğer eklerden ayırırken, 1) Çekim eklerinden çoktur. Ek sayısının çok olması ekleri<br />
birbirlerinden ayıran bir özellik değildir. 2) Yapım eklerinin görevi <strong>ve</strong> yapısı sabittir.<br />
Oysa çekim eklerinin de görevleri sabittir. 3) Yapım eklerinin bazıları çok işlektir.<br />
Bu da yapım eklerini çekim eklerinden ayıran bir özellik değildir. Çünkü çekim<br />
ekleri arasında da işlek ekler vardır. Ayrıca çok işlerlik neye göre hesaplanmıştır?<br />
Yazar bu konuda da herhangi bir bilgi <strong>ve</strong>rmemektedir. 4) Yapım eklerini ünlü, ünsüz<br />
harf durumuna göre incelemiştir. Böyle bir incelemeye Türkiye Türkçesinde<br />
rastlanmamaktadır (Söz Kuramı, 214. Sayfa 10. madde).<br />
Kökleri incelerken de yazar daha önceki konularda olduğu gibi öncelikle bu<br />
konudaki kaynaklardan bahsetmiştir. İnceleme sırasında köklerdeki ünlü, ünsüz harf<br />
durumlarını uzun uzun incelemiştir. Mesela. Ünsüz+ünlü+ünsüz+ünlü: İsim: Kapı,<br />
fiil: kapa- vb. Ancak Türkiye Türkçesinde böyle bir inceleme tarzı yoktur.<br />
K. K. YUDAHİN’in Rusça-Kırgızca sözlüğündeki kelimeleri hece <strong>ve</strong> ses<br />
yapısı bakımından inceledikten sonra 34675 Kırgızca kelimeden ancak 5971’inin tek<br />
<strong>ve</strong>ya iki heceden oluştuğunu tespit etmiş <strong>ve</strong> Kırgızcayla tek heceli (amorf) diller<br />
arsında bağlantı kurmaya çalışmıştır.<br />
Yazar Türk lehçelerindeki ses değişimlerinin bazen aynı lehçe içinde de<br />
olduğunu özellikle vurgulayıp Kırgızcadan örnekler sunmaktadır. Köklerdeki ses<br />
olaylarını inceledikten sonra yazar yapım ekleri konusuna geçmeden önce bahsettiği<br />
konularla ilgili araştırma yapacakların faydalanmaları için kaynakça sunmaktadır.<br />
Kırgızcanın yapım ekleri konunun başında yazar da önceki konularda olduğu<br />
gibi bu konuya da kaynaklardan bahsederek başlamıştır. Değerlendirilen çalışmalar<br />
genellikle SSCB içersinde yapılan çalışmalardan oluşmaktadır. Bu eserlerin önemli<br />
noktaları okuyucunun dikkatine sunuluyor.<br />
Kırgız dil biliminde kelime yapımı üzerine ilk duran kişinin Kasım<br />
TINISTANOV olduğunu daha sonra ise bu alanda çalışmalar yapan en önemli<br />
113 Oruzbayeva B.., B. Sagınbayeva, Kırgızca-Türkçe, Türkçe-Kırgızca Lengüistik Terimleri<br />
Sözlüğü, 2004, Bişkek, Avrasya Yayınları.<br />
114 Abduldayev, E., S. Davletov, A. İmanov, A. Tursunov. Kırgız Tili, 1986, Bişkek, Mektep.
Change language