bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Terminolojik sistemlerin Kırgızca bölümünü hazırlama sürecinde<br />
uluslararasıkelimeler öz kelimelerimiz ile çevrilmişti. Örneğin biylik/blost’ (iktidar),<br />
toktom/postanovleniya (karar), çıgarma/prots<strong>ve</strong>deniya (eser), küröş/borba<br />
(mücadele) gibi sözcükler terim olarak kullanılmaktadır. Eğer Kırgızcada uluslar<br />
arası bir terimin manasını anlatan kelime <strong>ve</strong>ya kavram dilimizde yoksa terimleri<br />
olduğu gibi hiç çevirmeden Rusçadan alabiliriz. Mesela revolyutsiya (inkılâp,<br />
devrim), so<strong>ve</strong>t (Sovyet), kosmos (uzay), orbita (yörünge) vb. Bu <strong>ve</strong> benzeri örnekleri<br />
kolaylıkla çoğaltabiliriz.<br />
2.1 Kırgız Terminolojisini Bilim Dallarına Göre Tasnifi<br />
Bilim dallarında kullanılan terimleri toplayarak sınıflandırmanın <strong>ve</strong> sözlük<br />
haline getirmenin teorik <strong>ve</strong> pratik bakımdan önemi büyüktür. Dolayısıyla terminoloji<br />
komisyonu 1938 yılından itibaren değişik bilim dallarıyla ilgili birçok terimler<br />
sözlüğü yayınlamıştır. Mesela coğrafya, matematik, fizik terimlerinin Rusça-<br />
Kırgızca sözlükleri gibi. Bu işe II. Dünya Savaşından sonra da devam edilmiştir.<br />
Terminoloji komisyonu terimler sözlüklerini düzenlemek için tecrübeli <strong>ve</strong><br />
ehliyetli uzmanları çağırır. İlk önce uzmanlar değişik bilim dallarında kullanılan<br />
terimleri toplayarak incelerler <strong>ve</strong> sınıflandırırlar. Bundan sonra terimler sözlük olarak<br />
yayımlanır. Ama bu sözlükler sadece çok kullanılan terimleri kapsar. Yayımlanan<br />
sözlüklerdeki malzemeleri incelediğimizde terminolojinin %60-%70<br />
uluslararasıterimlerden oluştuğunu görüyoruz. Örneğin kommunizm (komünizm),<br />
partiya (parti), revolyursiya (inkılâp, devrim) vb.<br />
Terminolojik sistemleri hazırlayan araştırma enstitüleri yapılması gereken<br />
işleri yapmamıştı. Genellikle bazı uzmanlar Kırgızcanın söz varlığını çok iyi<br />
bilmediklerinden birçok sorun ortaya çıkmıştır. Burada birkaç sorun üzerinde<br />
duralım.<br />
1. Kimi uzmanlar uluslararası terimleri hiç araştırmadan, çevirmeden, yapım<br />
ekleri eklemeden olduğu gibi almışlardır. Bundan dolayı Kırgızcanın<br />
kurallarına aykırı değişik birçok kelime dilimize girmiştir. Genellikle bu<br />
kelimeler, yani terimler medyada kullanılmaktadır. Örneğin spirttik
Change language