bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...

7) Anlamları yakın terimlerden önce birincisine anlamı
açıklanıyor sonra ikincisinin alfabe sırası gelince o açıklanıyor. Mesela:
İzderjki proizvodstvo kapitalistiçeskiye- kapitalisttik öndürüşgö ketken
karacattar, olarak çevrilir. Baştaki (izderjki proizvodstvo) terimi ise alfabe
sırasına göre verilir. Kırgızca anlamı, öndürüşkö ketken karacattar ( ani
üretimi harcanmış sermaye olur). Baştaki terim ise ( kapitalist üretimine
harcanmış sermeye idi).
8) Sözlüklerde gösterge verilmesi – (“Bakınız” …) Mesela:
Kapitalizm imperialiçeskiy- imperyalisttik kapitalizm (emperyalist
kapitalizm) (Emperyalizm kelimesine bakınız) şeklinde göndermeler
yapmaktadır.
9) Bazı sözlüklerde terimleri açıklarken daha anlaşılır şekilde
olması için örnekler de gösterilebilir. Mesela: Kimya terimlerinin Rusça-
Kırgızca sözlüğünde, Al’degid propionovıy- propion aldegidi (C3 H6O veya
CH3- CH2-CHD) olarak gösterilmesi gibi. Bu da terimler sözlüklerinin
özelliklerinden biridir.
Terimleri Rusçadan Çevirmenin Yolları ve Yardımcı Unsurlar
A) İsimlerin Çevrilmesi: Yukarda belirttiğimiz gibi bazı kelimeleri
morfolojik, sentaks kuralları ve yapım eklerinin yardımıyla terim olarak
çevirebiliriz. Eğer ana dilimizde kelimenin anlamını karşılayacak kelime
bulunamazsa o zaman dilimizdeki ekleri o kelimelere ekleyerek de terim
alabiliriz. Bunun bazı yolları şöyledir:
1) Rusçada –ç/-aç ekleriyle yapılan nesnelerin özelliklerini gösteren
kelimeler Kırgızca’ya –çı/-gıç ve -luu eklerinin ana dilimizdeki kelimeye
eklenmesiyle çevrilir. Mesela: rvaç/ cegiç, silaç/ küçtüü. Eğer kelimelerin
kökü çevrilmezse ona yukarıdaki ekler eklenir. Mesela: skripaç/skripkaçı vs.
2) Rusçada –an (-yan) eklerinin yardımıyla yapılan nesnelerin
özelliklerini gösteren kelimeleri Kırgızca’ya –çıl, -gıç, -ma, ekleriyle kelime
hazinemizdeki anlamları aynı kelimelere ekleyerek çevirebiliriz. Mesela:
intrigan/buzuçu, politikan/ sayasatçı, vs.