bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dilindeki Kelime Yapımı” (Bişkek 1964) adlı monografisi Kırgız dil bilimciliğinde<br />
önemli bir yere sahiptir.<br />
Bu çalışma vakalara dayalı malumatlar <strong>ve</strong> teorik incelemeler esas alınarak<br />
milli Türkoloji’de Kırgızcanın kelime yapımının genel mekanizması <strong>ve</strong> çağdaş<br />
Kırgızcanın kelime yapma araçlarının temel gruplarına tahsis edilmiştir. Ayrıca ilk<br />
defa yapım eklerinin tesiriyle genişlemiş (ilerlemiş, büyümüş) fonksiyonel, genetik<br />
bağların tespitinin yapılmasına çalışılmıştır. Aynı zamanda B. M. YUNUSALİYEV<br />
<strong>ve</strong> D. Ş. ŞUKUROV’un çalışmalarından sonraki birleşen <strong>ve</strong> birleşik kelimelerin yapı<br />
<strong>ve</strong> anlam özelliklerini derinden analiz eden bir çalışma olmuştur. Bu monografinin<br />
diğer bir önemi de birleşik kelimelerin tasnifini <strong>ve</strong> eş anlamlı kelimelerin oluşum<br />
mekanizmasının tespitini içermesidir. Bununla birlikte adı geçen çalışma içersinde de<br />
eleştirmenler tarafından olumlu olarak değerlendirilen etimolojik taslaklar<br />
gösterilmiştir. Daha sonra bu monografinin içerdiği konulardan bu konularla<br />
ilgilenen monografiden kitap <strong>ve</strong> kılavuz yazarları yararlanmışlardır. Kırgızcadaki<br />
kelimelerin yapısını, özellikle kelime köklerini incelemeye devam eden B.<br />
Ömürzakovna bu çalışmalarıyla ilgili daha sonra başka çalışmalarında da bilgi<br />
<strong>ve</strong>rmiştir. Örneğin: “O strukturno-morfologiçeskih osobennostyah kornevıh morfem<br />
tipa glasnıy + soglasnıy v kırgızkom yazıke (Kırgızcadaki ünlü+ ünsüz gibi kök<br />
morfemlerin yapısı <strong>ve</strong> morfolojik özellikleri) (Leningrad’da düzenlenen VII.<br />
Türkoloji konferansında sunduğu bildiridir. 3-6 Haziran 1973) “Rol’ çeredovaniya<br />
zvukov v obrazovanii sinonimiçnıh par s odnim znaçeniyem” ( Sesteş kelimelerin<br />
yapılmasında seslerin sıralanmasının rolü) (Kırgızca, Kırgızistan SSCB ilimler<br />
Akademisi haberleri, 1974, No:5 sayfa 78-81). Bu çalışmanın en önemli neticesi ise<br />
kök morfemlerin türlerini <strong>ve</strong> ses yapısını tespit etmesindedir. Eklemeli dillerde<br />
kelime yapımı sürecinde en önemli mesele kök meselesidir. Bunun yapısal<br />
özelliklerini inceleyen yazar “İlim” yayınevinde basılan “slova (Kelime) adlı mühim<br />
araştırmasını 1964’te yayınlanmıştır.<br />
Kırgızcanın kelime yapım mekanizmasının genel teorik durumları<br />
“obş’enarodnoya osnova kirgizkogo literaturnogo yazıka” (Kırgız Edebi Dilinin<br />
Milli Esasları) adlı kitapta gösterilmiştir. Bu kitapta edebi dil kavramının açıklanması<br />
<strong>ve</strong> onun halk diliyle olan münasebetleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Kırgız<br />
leksikolojisinin karşılaştırmalı <strong>ve</strong> tarihi planındaki bazı meseleleriyle ilgili sadece
Change language