bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
bübi̇yna ömürzakovna oruzbayeva'nin akademi̇k hayati ve ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kullanılmasının, dille ilgili bir devlet politikası olmasının, topluma yönelik Kırgızca<br />
programlar düzenlenmesinin, kültür merkezleri oluşturulmasının, ders kitabı<br />
hazırlanmasının Kırgızcayı geliştireceğini bunların yapılmaması halinde durumun<br />
iyiye gitmeyeceğini belirtip ilgilileri uyarmaktadır. Kırgızcanın resmi dil olarak<br />
kabul edilmesini bağımsızlık yolunda atılmış ilk <strong>ve</strong> en önemli adım olarak gören<br />
ORUZBAYEVA Kırgızcanın resmi dil olması için çok mücade etmiş <strong>ve</strong> resmi dil<br />
olarak kabulünden sonra da Kırgızcanın yaygın olarak kullanılması için birçok<br />
çalışmada yer almıştır. SSCB politikası olan halkların kardeşliğinin<br />
gerçekleşmediğini <strong>ve</strong> Kırgızistan’ın bu durumu dikkate alarak bir dil politikası<br />
belirlemesi gerektiğini belirten ORUZBAYEVA bu politika için birçok tavsiye de<br />
bulunmuştur. Kırgızca resmi dil olmasaydı bile çalışmaları gerektiğini, Kırgızcanın<br />
resmi dil olarak kabulünden sonraysa yüklerinin daha da arttığını bu sebepten dolayı<br />
daha fazla çalışmaları gerektiğini vurgulayıp bu noktadan sonra Kırgızcanın hangi<br />
yollarla geliştirilebileceğini, neler yapmak gerektiğini tek tek sıralamıştır.<br />
ORUZBAYEVA, SSCB dönemindeki dille ilgili çelişkilere de<br />
değinmektedir. Buna örnek olarak hukuk fakültelerini <strong>ve</strong>rmektedir. SSCB<br />
kanunlarına göre suçlanan kişi kendisini anadilinde savunma hakkına sahiptir (Suç<br />
<strong>ve</strong> cezaları düzenleyen kanunun 185. maddesine göre). Oysa hukuk fakültelerinde<br />
eğitim tamamen Rusçadır. Hukuk terimlerinin Rusçasını bilmeyen Kırgız ile bu<br />
terimlerin Kırgızcasını bilmeyen hukukçular nasıl anlaşabilirler? Bu çelişkiden yola<br />
çıkan ORUZBAYEVA Kırgızcanın bir an önce yüksek eğitim kurumlarında<br />
kullanılması gerektiğini savunmaktadır. Bu fikrini SSCB içersindeyken savunmuş<br />
olması onun günün şartlarına göre konuşan biri olmadığının, her ortamda <strong>ve</strong> şartta<br />
kendi fikirlerini savunduğunun göstergesidir.<br />
“Ulusal Dile Resmi Statü” adlı makalesinde yazar milli dilin resmi dil olarak<br />
kabulünden sonraki gelişmeleri değerlendirir <strong>ve</strong> ilim adamlarının Kırgızcayı ne kadar<br />
kullandıklarını sorgular. İlim adamlarını bu konuda olumsuz yönde eleştirmekle<br />
birlikte dilin gelişimi <strong>ve</strong> kullanım alanlarının gelişmesinden dolayı memnuniyetini<br />
belirtir. Ancak bazı ilim adamlarında özenti olduğunu da söylemeden edemez.<br />
1951 yılında yazmış olduğu, “Kırgızcanın Yazım Kuralları Ne Zaman<br />
Kalıplaşacak?” adlı makalesinde yeni gelişmelere uygun bir yazım kılavuzuna<br />
ihtiyaç olduğunu belirtmiştir. Yıllar sonra Kırgızcanın resmi dil olmasından sonra bu
Change language